STOŁPIE
¤ Średniowieczna wieża ¤

uż sama nazwa tej wsi pod Chełmem jest wymowna. Stołp to wolno stojąca wieża obronna. Stoi ona tu na niewielkim sztucznym wzgórzu obok małego jeziorka zasilanego wodą ze źródła uważanego dawniej za lecznicze. Na szczęście ci którzy wytyczyli tu główna drogę do Chełma od zachodu nie zburzyli wieży tylko minęli ją o dosłownie 10 m, ale i tak naruszyli dawny wygląd okolicy. Obecnie otaczają ją domy i jakiś zakład. Obiekt zbudowany na planie czworoboku o wymiarach 6,3 x 5,7 m ma 17 m wysokości i 3 kondygnacje, ale kiedyś było ich 4 lub 5. Wejście znajdowało się na czwartej kondygnacji, gdzie był główny punkt wieży - kaplica w kształcie krzyża greckiego o glazurowanej podłodze. Ciekawostką jest to, iż na zewnątrz wieża jest kwadratowa a wewnątrz okrągła.
Obecne wnikliwe badania wieży rzuciły nieco więcej światła na jej charakter i wykorzystanie w średniowieczu. Okazuje się, że wbrew starszym informacjom nie ma ona nic wspólnego z zamkiem czy grodem. Wykluczono całkowicie funkcje obronne obiektu, który prawdopodobnie był małym klasztorem - samotnią dla kilku zakonników. Bezpieczeństwo zapewniał im zamek w Chełmie. Otwory w wieży nie były strzelnicami, niegdyś wypełniały je witraże. Przy wieży odkryto kamienny cokół. Stał na nim duży budynek przylegający do południowej ściany wieży. Z kolei od zachodu odsłonięto bale, które tworzyły pomost prowadzący do pobliskiego źródełka, będącego niegdyś pogańskim miejscem kultowym. Od dawien dawna miało ono cudowne właściwości, do dzisiaj jeszcze bije, choć znacznie słabiej niż kiedyś.
W fachowych kręgach wiele się ostatnio mówi o Stołpiu, ponieważ w kraju nie ma drugiego podobnego obiektu. Przypuszcza się, że rodowodu wieży należy szukać w kulturze bizantyjskiej. Jest to najstarszy polski zabytek po prawej stronie Wisły.
Ze względu na starsze publikacje oraz chęć przybliżenia tej dotychczas niedocenianej atrakcji turystycznej, opis ten pozostanie na tej stronie, mimo że nie wiążę się bezpośrednio z zamkiem.