Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Świdwin (woj. zachodniopomorskie) - Średniowieczny zamek książęcy

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
Średnia ocena: 4.5 na 5. Głosów: 27 4.5 stars
           
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
Średnia ocena: 4.6 na 5. Głosów: 21 4.5 stars
           
 


Opis i stan obecny


Potężny zamek Świdwin usytuowany jest na lewym brzegu Regi, w północno zachodnim narożniku starego miasta. Nietypowy okrągły kształt sugerował historykom postawienie budowli na miejscu słowiańskiego grodu, ale badania nie potwierdziły tej tezy. Pasuje on za to do kształtów warowni z terenu Meklemburgii, której to książęta władali tą okolicą. Co ciekawe, zamek od XIII wieku przechodził przez ręce Meklemburczyków, Duńczyków, Niemców, Krzyżaków, Brandenburczyków, zakon Joannitów, Szwedów i Polaków. Jednak oficjalna nauka w "demokratycznych" i "praworządnych" Niemczech jeszcze długo po wojnie uznawała zamek za budowlę krzyżacką i uparcie datowała ją na wiek XV.
Obecnie obiekt po zabiegach konserwatorskich posiada wyeksponowane mury z XIII wieku, a skrzydłu północnemu przywrócono gotycki kształt z czasów krzyżackich.
Zabytek jest przeznaczony na cele kulturalne i mieści m.in.: salę widowiskową, salę rycerską z wystawami czasowymi, pub (skrzydło płn.), bibliotekę (skrzydło płd.), ogniska muzycznych i inne stowarzyszenia (skrzydło zach.). Obecnie możliwe jest 45-minutowe zwiedzanie zamku oraz wejście na wieżę.

Plany i rekonstrukcje



rekonstrukcja
Plan dawnego Świdwina z zamkiem wg Zbigniewa Radackiego


rekonstrukcja
Plan parteru z rozwarstwieniem chronologicznym najstarszych murów zamkowych wg Zbigniewa Radackiego. Kolor czerwony - lata 1286-1300, niebieski - przed 1317, zielony - lata 1384-1455


rekonstrukcja
Rekonstrukcja zamku Świdwin w XV wieku. Autorzy: A. Kąsinowski i H. Paszun



Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Dokładnej daty budowy warowni nie znamy, ale wzniesiono ją na pewno przed rokiem 1317, kiedy to po raz pierwszy została wymieniona w dokumentach. Inicjatorem mógł być książę Meklemburga i Parchimia Przybysław IV, a dzieło kontynuował prawdopodobnie książę Mikołaj z Werle (Orli). Obaj dzierżawili Świdwin od margrabiego brandenburskiego Albrechta III w końcu XIII wieku. Budowla posiadała wtedy mury obwodowe o wysokości 12 m założone na planie zbliżonym do koła o średnicy ok. 50 m, niepodpiwniczony budynek mieszkalny od północy i kwadratową wieżę przybramną (o boku ok. 8 m). Całość otaczała fosa i parkan.
Dziś z pierwotnego zamku zachowały się mury obwodowe do wysokości 1. piętra, a z detali architektonicznych dwa granitowe odpływy w skrzydle zachodnim, którymi woda odpływała z dziedzińca. Mury budynku mieszkalnego mieszczącego dwie duże izby odkryto 80 cm pod powierzchnią dziedzińca.
W 1319 r. zamek za 11 tys marek przejęli dwaj rycerze: Duńczyk Nicolaus Olafson i podkomorzy na dworze Margrabiego brandenburskiego Wedigo Wedel. Następnie zadłużony Hans Wedel został zmuszony do sprzedania Świdwina Krzyżakom w 1384 r. Wielki Mistrz mianował wójtem świdwińskim Walrabe von Scharffenberga i osadził w warowni 12 zakonników. Ta nie spełniała jednak wymogów zakonnych. Rozebrano więc skrzydło północne i zbudowano tymczasowy budynek mieszkalny od południa. Nowe skrzydło północne powstawało etapami przez kilkadziesiąt lat - ukończono go dopiero w 1446 roku.


pocztówka XX w.
Zamek Świdwin otoczony nawodnioną fosą na pocztówce z początku XX wieku

Przeobrażeniu uległa też wieża, którą podwyższono do sześciu kondygnacji (25 m) i przystosowano do użycia broni palnej. Dwie najniższe kondygnacje pozostały czworoboczne (mieściły m.in. więzienie), pozostałym nadano kształt cylindryczny. W 1445 roku zamek w Świdwinie wraz z całą Nową Marchią kupił elektor brandenburski Fryderyk II. Ok. 1520 r. zbudowano nową bramę i przedbramię w celu lepszej obrony przeciwartyleryjskiej. Następnie elektor Joachim III przekazał warownię zakonowi joannitów, którzy nie zdołali obronić jej w 1630 r. podczas najazdu szwedzkiego. Zakon odzyskał Świdwin po prawie 20 latach po zawarciu pokoju westfalskiego. W 1736 r. równorzędnymi komturami zostali Aleksander hrabia von Wattensleben i Fryderyk Wilhelm von Kalkstein. Przebudowali oni starą warownię. Główny etap barokowej przebudowy obiektu zakończył się ok. 1750 roku. Przeobrażono gotyckie skrzydło krzyżackie, zabudowano pozostałe skrzydła od wschodu i południa, wieża zyskała barokowy hełm częściowo zasypano fosę. Budowla nie była już oddzielona od miasta. W 1775 r. ówczesny komtur hrabia Karl Wilhelm von Finckestein zastąpił zachodni piętrowy budynek nowym parterowym, wymieniono stare dachy na mansardowe. Warownia zyskała więc wtedy kształt zbliżony do dzisiejszego, a funkcje obronne zostały zminimalizowane.




panorama
Widok zamku na panoramie Świdwina z 1652 roku wg Meriana

Na początku XIX wieku brama została ozdobiona trzema herbami komandorów joannickich: hrabiego Leopolda Aleksandra von Wartenslebena, Fryderyka Wilhelma von Kalkensteina, Karla Wilhelma von Finckensteina oraz samego fundatora - pruskiego króla Fryderyka Wilhelma II. Do dziś przetrwały 3 z nich.
Po 1808 r. i kasacie majątku zakonu (Prusy potrzebowały pieniędzy na kontrybucje dla Napoleona), zamek w Świdwinie przejęło państwo i umieściło w nim sąd, urząd podatkowy oraz katastralny, więzienie, a w najstarszym skrzydle północnym zbrojownię. Warto dodać, że ostatnim komandorem joannickim na zamku był hr Leopold von Kalenin, służący w randze pułkownika w wojsku polskim. Od XIX wieku nieremontowane mury dawnej warowni niszczały coraz bardziej. W latach międzywojennych w dawnym zamku działała szkoła żeńska. Skrzydło północne zostało nieco przebudowano i pełniło funkcję internatu. Po wojnie i przejściu budowli w polskie ręce niewiele się zmieniło - również działała tu szkoła (Technikum Rolnicze). W latach 50-tych doszło do wybuchu pożaru , który strawił m.in. krzyżacki dom gotycki. Paradoksalnie ta katastrofa wyszła zabytkowi na dobre, bowiem postanowiono go w pełni odrestaurować. Prace zakończono w 1968 roku.


pocztówka
Zamek Świdwin na starej pocztówce

Legendy i podania

Powrót na górę strony

Legenda ze Świdwina dotyczy czasów krzyżackich. Jeden z młodych zakonników mieszkających na zamku zakochał się ze wzajemnością w pięknej mieszczance. Gdy zaczął myśsleć i mówić o rzuceniu zakonnych szat, jego zamiary poznał komtur, który kategorycznie się temu sprzeciwił. Pozwolił jednak, aby zakonnik wskazał imię dziewczyny, a bracia zakonni sprowadzą ją do zamkowej piwnicy, gdzie mogą się spotkać i gdzie nikt nie dojrzy jego słabości. To z kolei rozgniewało zakochanego, który nie chciał się zgodzić na zhańbienie ukochanej Komtur nakazał więc wrzucić go do lochu i wyciągnąć z niego imię dziewki. Ten jednak milczał i mimo tortur nie wydał ukochanej. Po pewnym czasie skonał w celi. Podobnie, dziewczyna ze Świdwina nigdy nie wyszła za mąż i również zmarła młodo. Podobno w ciemne noce bez księżyca widywano zakochaną w zamkowych komnatach zakamarkach. Duch zakonnika wychodzi z lochu, a dziewczyny ze starego cmentarza.


widokówka
Brama wjazdowa do zamku Świdwin na przedwojennej pocztówce


Informacje praktyczne


KONTAKT
punktorZamek Joannitów - ul. Niedziałkowskiego 17, Świdwin

CZAS
punktor Z rynku miejskiego idzie się 3 minuty. Czas trwania zwiedzania z przewodnikiem ok. 45 minut, oglądnięcie z zewnątrz i dziedzińca 25 minut.

WSTĘP
punktor Płatny. Całosć: 15 zł (12 zł ulgowy), sama baszta - 3 zł. Aktualnie grupy wyruszają już codziennie o godzinach: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00.

Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu:
Zamek w Świdwinie

Położenie i dojazd


Centralna część woj. zachodniopomorskiego. 58 km na płd.-zach. od Koszalina, 44 km na płd.-wsch. od Gryfic. Zobacz na mapie.

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N53.77266667°, E15.76884444°
format DM (stopnie, minuty):   53° 46.3600002'N, 15° 46.1306664'E 
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   53° 46' 21.60''N, 15° 46' 07.84''E 



Bibliografia



punktor Radacki Zbigniew - Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego
punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Jurasz Tomasz - Zamki i ich tajemnice
punktor Kaczyńscy Izabela i Tomasz - Polska - najciekawsze zamki
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Łysiak Wojciech - Grody, zamki, kościoły: legendy i podania z Pomorza Zachodniego
punktor Janocha Henryk, Lachowicz Franciszek - Zamki Pomorza Środkowego


Fotogaleria


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Świdwin - Zamek od frontu Świdwin - Skrzydło zachodnie Świdwin - Widok od płn. zach. Świdwin - Widok od płd. wsch. Świdwin - Dom gotycki z zewnątrz Świdwin - Dziedziniec Świdwin - Skrzydło północne i zachodnie Świdwin - Skrzydło północne i zachodnie Świdwin - Widok na bramę i wieżę z dziedzińca Świdwin - Parterowe skrzydło zachodnie Świdwin - Bramy do skrzydła gotyckiego (płn.) Świdwin - Studnia na dziedzińcu Świdwin - Wnętrze pubu w piwnicach domu gotyckiego Świdwin - Wnętrze pubu w piwnicach domu gotyckiego

Zdjęcia wykonane: latem 2008


Materiały wideo


Historyczna TV - Świdwin - Zamek joannitów



Noclegi



Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych. Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!


oferta noclegowa 1       

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy






Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2022 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.