Mikołaj [Szydłowiecki] wzniósł zamek od fundamentów z palonej cegły stosownie do godności swej familii, tak zewnątrz, jak i wewnątrz rozkoszny i piękny równo w pomieszczeniach, portykach, jak i rozmaitych malowidłach tak uczynił, że wszystko jaśniało cudownie.
"Liber geneseos illustrtis familiae Schidlovicie"
Ocena
Możesz ocenić: Szydłowiec / małopolskie - Renesansowy zamek magnacki
Opis
zydłowiecki zamek stoi na sztucznej wyspie w zachodniej części miasta.
Otoczony szeroką nawodnioną fosą prezentuje się okazale, zdecydowanie jednak potrzebuje remontu elewacji. Brudne i odrapane mury mocno go szpecą.
Składa się z 3 podpiwniczonych dwupiętrowych skrzydeł z wewnętrznym dziedzińcem. Czworobok zamyka od południa mur kurtynowy, niegdyś oszkarpowany.
W bryle zamku zwraca uwagę zewnętrzna dwukondygnacyjna loggia od wschodu, wzniesiona przez Albrychta Władysława Radziwiłła w XVII wieku.
Wjazd prowadzi przez oszkarpowaną wieżę bramną, która wraz przebudowanym domem gotyckim we wschodniej części skrzydła północnego są
najstarszymi elementami zamku. Starsze od nich są tylko zakopane fundamenty pierwotnego dworu zlokalizowane pół wieku temu przez archeologów na zewnątrz domu gotyckiego.
Dom mieszkalny miał początkowo 3 kondygnacje naziemne, z salą reprezentacyjną na najwyższym piętrze. Można w nim jeszcze dostrzec oryginalne okienko strzelnicze, dwuarkadową wnękę, polichromie oraz późniejszą wieżyczkę z klatką schodową.
Na dziedzińcu najbardziej rażą odrapane mury ale pośród nich znajduje się bogaty portal nad wejściem do pomieszczeń zajmowanych przez bibliotekę. Niestety nie ma wstępu do wieży bramnej, która na parterze mieści komnatę z gotyckim sklepieniem krzyżowym a na piętrze kaplicę. Wejście do zamku prowadzi przez wspomnianą loggię, a w środku urządzono jedyne w kraju Muzeum Instrumentów Ludowych. Parter zajmują instrumenty krajowe, piętro egzotyczne. Co z tego jednak, że pokazuje się jakiś instrument, skoro czasem trudno sobie nawet wyobrazić jak się na nim gra, nie mówiąc o dźwięku jaki wydaje? Muzeum zdecydowanie potrzebuje umultimedialnienia. Prócz tego wewnątrz zobaczyć można malowidła ścienne, portale, płytki posadzkowe, detale kamieniarki okiennej oraz ciekawostkę - kafle z pocz. XVI wieku z zamku w Bodzentynie. Dzisiejsze wnętrza są oczywiście bardzo ubogie w porównaniu z czasami świetności zamku. Znane są opisy wykwintnie urządzonych i udekorowanych komnat, malowideł ściennych, rzeźbionych i polichromowanych stropów, ozdobnych pieców i kominków, ceramicznych posadzek.
Aktualizacja
Od paru lat zamek jest wyremontowany i wiele zmieniło się na lepsze. Prace objęły cały zabytek wraz z otoczeniem - wyspą zamkową i parkiem. Biblioteka została przeniesiona do nowego budynku, tak więc warownia mieści obecnie Szydłowieckie Centrum Kultury i Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.
Drzeworyt J. Waltera według rysunku A. Schouppé z pisma "Kłosy" 1867 r.
Szydłowieccy
Ród Odrowążów Szydłowieckich na ponad 60 lat stał się jednym z najznamienitszych w kraju, by następnie szybko wygasnąć.
Pierwszym, który sięgnął po władze i zaszczyty był budowniczy zamku szydłowieckiego Stanisław - kasztelan żarnowski, radomski, marszałek dworu królewskiego i ochmistrz synów królewskich (od 1467 r.), burgrabia krakowski i wreszcie starosta krakowski.
Był aktywnym politykiem (brał udział w sejmach i posłował do Czech), interesował się kulturą i sztuką (utrzymywał bliskie kontakty z Janem Długoszem i włoskim humanistą Kalimachem).
Synowie jego, Mikołaj i Krzysztof od najmłodszych lat przebywali na dworze królewskim przygotowując się do objęcia w przyszłości najwyższych stanowisk w państwie. Mikołaj, który zatroszczył się o gniazdo rodowe, rozbudowując znacznie zamek i doprowadzając miasto Szydłowiec do rozkwitu
sięgnął po 5 starostw, kasztelanię radomską i kilka urzędów z których najważniejsze to krajczy i podskarbi koronny. Był wybitnym człowiekiem doby renesansu, przez całe prawie życie stojącym przy królu Zygmuncie Starym.
Jeszcze więcej osiągnął Krzysztof Szydłowiecki, ale jego związki z Szydłowcem były nikłe. Jako kanclerz wielki koronny, kasztelan krakowski, wojewoda sochaczewski i dzierżawca 6 starostw posiadał ogromne wpływy i majątek. Znany dyplomata i przyjaciel Erazma z Rotterdamu wyrządził jednak wiele złego dla kraju, prowadząc politykę prohabsburgską i proniemiecką. Utrzymywał zażyłe kontakty z Habsburgami i Hohenzollernami, za co cesarz nagrodził go tytułem książęcym. Posuwał się tak daleko, że przekazywał dokumenty królewskie do Wiednia pobierając za to
wynagrodzenie. Czasem prosił o innego rodzaju zapłatę np. w postaci raportów z podróży spisanych przez hiszpańskiego konkwistadora Corteza, a nawet o żywego Indianina! Tego ostatniego jednak nawet cesarz nie potrafił załatwić....
Anegdota mówi, iż bracia Szydłowieccy w zabawny sposób ograli w pokera Zygmunta Starego, zapalonego karciarza.
Gdy ten pokazał dwa króle i odrzekł iż ma trójkę króli, bo trzeci to on, jeden z Szydłowieckich
wyłożył dwa dupki (walety) i zgarnął pulę mówiąc że bracia mają karetę z dupków, bo dwa pozostałe to oni.
Obaj zmarli w 1532 roku. Brak żyjącego męskiego potomka oraz przedwczesna śmierć pozostałych braci spowodowała wygaśnięcie tego świetnego rodu.
Przedwojenna pocztówka z XIX-wiecznego rysunku A. Schouppé
Plan
Plan zamku. Na czarno pierwotne elementy założenia. 1 - dom gotycki, 2 - wieża bramna, 3 - relikty pierwotnego dworu Odrowążów, 4 - logia, 5 - mur kurtynowy, 6 - wieżyczka z klatką schodową, 7 - tarasy
Źródło: Zamki w Polsce, Bohdan Guerquin, Arkady 1984
Rysunek zamku w Szydłowcu Apoloniusza Kędzierskiego z końca XIX wieku
Historia
ierwotny murowany dwór obronny Jakuba i Sławka Odrowązów, przodków rodu Szydłowieckich, wspominany jest w 1427, natomiast zamek powstał w II poł. XV wieku z inicjatywy Stanisława Szydłowieckiego, marszałka dworu królewskiego.
Dosyć szybko został rozbudowany na pełną przepychu trójskrzydłową renesansową rezydencję przez podskarbiego koronnego Mikołaja Szydłowieckiego (lata 1509-32).
Po jego śmierci w 1532 r. Szydłowiec przejął starszy brat Krzysztof, który umierając kilka miesięcy później zapisał miasto z zamkiem córce Elżbiecie.
Wniosła je ona w wianie Mikołajowi Radziwiłłowi "Czarnemu". Ten z powodu rozległego majątku na Litwie nie zainteresował się Szydłowcem i rzadko tu bywał. Rodzice przekazali go więc synowi Mikołajowi Krzysztofowi Radziwiłłowi "Sierotce".
Dopiero jego syn Albrycht Władysław rozpoczął w 1619 roku przebudowę w stylu późnorenesansowym i barokowym. Powstała wtedy zewnętrzna loggia, w wieży bramnej kaplica, na dziedzińcu klatka schodowa przy skrzydle wschodnim. Od tej strony, tyle że na zewnątrz dobudowano dwa tarasy przypominające basteje. Nowy wystrój zyskały także wnętrza. W I poł. XIX wieku zamek nabyła Anna z Zamoyskich Sapieha
by w 1828 r. odsprzedać go skarbowi Królestwa Polskiego. Wkrótce potem został wydzierżawiony Maurycemu Engermanowi, który
urządził tu skład piwa. Nieużytkowany od połowy XIX wieku popadał w ruinę, którą znacznie przyspieszyło ściągniecie w 1915 dachówki
z przeznaczeniem na kościół parafialny. W 1949 przeprowadzono konserwację murów a 2 lata później prace restauracyjne.
Pełny remont miał miejsce w latach 60-tych XX wieku. Zamek oddano miejscowym instytucjom publicznym, a muzeum otwarto w 1975 r.
W 2013 roku rozpoczął się wielki remont szydłowieckiej warowni. Prace dotyczą całego obiektu i potrwały 2 lata. M.in. odnowiono elewacje, reprezentacyjne schody, wieżę bramną, mur obwodowy, loggie i galerie. Wymieniono okna, dachy, instalacje wewnątrz budowli, a dziedziniec zyskał nową nawierzchnię i system odwadniania. Zmiany dotknęły także park zamkowy z wyspą. Powstało nowe ogrodzenie, alejki, stylowe latarnie, zasadzono drzewa i krzewy ozdobne.
Fasada główna pałacu. stan po przeróbkach w II poł. XIX w.
Źródło: Zamki w Polsce, Bohdan Guerquin, Arkady 1984
Legendy
amek jest podobno połączony podziemnym tunelem z miejscowym kościołem. Mówi o tym także legenda o miejscowym czarcie z kamieniołomów zwanym Skalistym, straszącym od wieków na zamku. Jeszcze za panowania Radziwiłłów jeden z drobnych szlachciców zakochał się ze wzajemnością w młodej Elżbiecie Radziwiłłównej. Rozgniewany ojciec zakazał córce takich kontaktów, szlachcic podpisał więc pakt z diabłem, byle tylko być razem z ukochaną. Czart zamierzał więc wyprowadzić Elżbietę z zamku zapomnianym tunelem, jednak po drodze śmiertelnie wystraszyła się przelatujących nietoperzy. Nikt już nie widział więcej Radziwiłłówny, a szlachcic przyznał się wszystkim że został zdradzony przez Skalistego i przeklął go. I tak diabeł Skalisty krąży po zamku i usiłuję pod różnymi postaciami przekonać napotkane osoby, że nie złamał umowy. Będzie tak dopóki nie przekona wreszcie jakiejś osoby...
Dziedziniec zamku w Szydłowcu w 1852 r. na obrazie Józefa Szermentowskiego
Wstęp
Bezpłatny na wyspę zamkową i dziedziniec. Do muzeum 4zł (2,5 ulg.) i 4 zł za fotografowanie. W soboty wstęp bezpłatny!
Otwarte między 1.05 - 31.10
od wtorku do piątku i w niedziele - 8.30 - 15.30 w soboty - 9.30 - 17.30,
między 1.11 - 30.04 od wtorku do niedzieli 8.30 - 15.30.
Muzeum nieczynne w poniedziałki i dni świąteczne.
Opłata za przewodnika 10 zł.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: otwórz stronę obiektu
Zdjęcie zamku w scenerii zimowej z 1944 r.
Położenie i dojazd
Południowa część woj. mazowieckiego. 27 km na południowy zachód od Radomia Zobacz na mapie.
Dojazd pociągiem z większości miast w tym Warszawy, Krakowa, Białegostoku lub PKS-em.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N51.22648056°, E20.85350278°
format DM (stopnie, minuty): 51° 13.5888336'N, 20° 51.2101668'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51° 13' 35.33''N, 20° 51' 12.61''E
Czas
Z rynku idzie się ok. 3 min. Pobieżne oglądnięcie z zewnątrz i wewnątrz zajmuje ok. 40 min.
Bibliografia
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Sypkowie Agnieszka i Robert - Zamki i warownie ziemi sandomierskiej
Sala Rycerska na zamku szydłowieckim. Pocztówka z 1912 r.
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
SUPER Autor: Weronitta Kamiow Data: 2016-01-15 16:31:39
This is the most beautifull building how I can see
Piękny Zamek w środku i na zewnątrz! Piękne widoki oraz ciekawa historia, jeżeli się zgłębicie...
zamek zaprasza Autor: beatabeata Data: 2015-01-07 21:40:13
Zapraszamy do Szydłowca. Zamek jest już po remoncie, wygląda olśniewająco, również po zmroku - pięknie podświetlony. Blask zyskał również Park Radziwiłłowski otaczający Zamek. Zapraszamy. PS.Kwota 30mln dotyczyła tzw Rewitalizacji, na którą składała się budowa centrum multimedialnego ( przeniesiono tam niestety bibliotekę z zamku- już nie ten urok), remont Ratusza, remont hotelu "Pod Dębem" odnowienie płyty rynku - skwer staromiejski i uL.Radomskiej tzw. deptak. Centrum miasteczka wyładniało...
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
zydłowiecki zamek stoi na sztucznej wyspie w zachodniej części miasta.
Otoczony szeroką nawodnioną fosą prezentuje się okazale, zdecydowanie jednak potrzebuje remontu elewacji. Brudne i odrapane mury mocno go szpecą.
Składa się z 3 podpiwniczonych dwupiętrowych skrzydeł z wewnętrznym dziedzińcem. Czworobok zamyka od południa mur kurtynowy, niegdyś oszkarpowany. 
ierwotny murowany dwór obronny Jakuba i Sławka Odrowązów, przodków rodu Szydłowieckich, wspominany jest w 1427, natomiast zamek powstał w II poł. XV wieku z inicjatywy Stanisława Szydłowieckiego, marszałka dworu królewskiego.
Dosyć szybko został rozbudowany na pełną przepychu trójskrzydłową renesansową rezydencję przez podskarbiego koronnego Mikołaja Szydłowieckiego (lata 1509-32).
Po jego śmierci w 1532 r. Szydłowiec przejął starszy brat Krzysztof, który umierając kilka miesięcy później zapisał miasto z zamkiem córce Elżbiecie.
Wniosła je ona w wianie Mikołajowi Radziwiłłowi "Czarnemu". Ten z powodu rozległego majątku na Litwie nie zainteresował się Szydłowcem i rzadko tu bywał. Rodzice przekazali go więc synowi Mikołajowi Krzysztofowi Radziwiłłowi "Sierotce".
Dopiero jego syn Albrycht Władysław rozpoczął w 1619 roku przebudowę w stylu późnorenesansowym i barokowym. Powstała wtedy zewnętrzna loggia, w wieży bramnej kaplica, na dziedzińcu klatka schodowa przy skrzydle wschodnim. Od tej strony, tyle że na zewnątrz dobudowano dwa tarasy przypominające basteje. Nowy wystrój zyskały także wnętrza. W I poł. XIX wieku zamek nabyła Anna z Zamoyskich Sapieha
by w 1828 r. odsprzedać go skarbowi Królestwa Polskiego. Wkrótce potem został wydzierżawiony Maurycemu Engermanowi, który
urządził tu skład piwa. Nieużytkowany od połowy XIX wieku popadał w ruinę, którą znacznie przyspieszyło ściągniecie w 1915 dachówki
z przeznaczeniem na kościół parafialny. W 1949 przeprowadzono konserwację murów a 2 lata później prace restauracyjne.
Pełny remont miał miejsce w latach 60-tych XX wieku. Zamek oddano miejscowym instytucjom publicznym, a muzeum otwarto w 1975 r.
W 2013 roku rozpoczął się wielki remont szydłowieckiej warowni. Prace dotyczą całego obiektu i potrwały 2 lata. M.in. odnowiono elewacje, reprezentacyjne schody, wieżę bramną, mur obwodowy, loggie i galerie. Wymieniono okna, dachy, instalacje wewnątrz budowli, a dziedziniec zyskał nową nawierzchnię i system odwadniania. Zmiany dotknęły także park zamkowy z wyspą. Powstało nowe ogrodzenie, alejki, stylowe latarnie, zasadzono drzewa i krzewy ozdobne.
amek jest podobno połączony podziemnym tunelem z miejscowym kościołem. Mówi o tym także legenda o miejscowym czarcie z kamieniołomów zwanym Skalistym, straszącym od wieków na zamku. Jeszcze za panowania Radziwiłłów jeden z drobnych szlachciców zakochał się ze wzajemnością w młodej Elżbiecie Radziwiłłównej. Rozgniewany ojciec zakazał córce takich kontaktów, szlachcic podpisał więc pakt z diabłem, byle tylko być razem z ukochaną. Czart zamierzał więc wyprowadzić Elżbietę z zamku zapomnianym tunelem, jednak po drodze śmiertelnie wystraszyła się przelatujących nietoperzy. Nikt już nie widział więcej Radziwiłłówny, a szlachcic przyznał się wszystkim że został zdradzony przez Skalistego i przeklął go. I tak diabeł Skalisty krąży po zamku i usiłuję pod różnymi postaciami przekonać napotkane osoby, że nie złamał umowy. Będzie tak dopóki nie przekona wreszcie jakiejś osoby...
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
