ardzo niewiele opracowa艅 po艣wi臋conych polskim zamkom omawia
Opis poety
W XVII wieku G艂adyszowie chcieli sprzeda膰 kasztel poecie Wac艂awowi Potockiemu. Ten do艣膰 szyderczo opisa艂 dw贸r i okolic臋 w swoim wierszu:
"Zamek stoi w tak ciasnym i w k膮cie tak skrytym, pr臋dzej, ni偶 nalezionym, mo偶e by膰 dobytym, Szymbark zw膮 wie艣 przy nim, gonty, deski, huty i kamie艅, mo偶e by膰 do m艂yna wykuty. Inszej nie ma utraty, wi臋c gdy si臋 o niego zgodzi膰 bracia nie mog膮 [...]
Prezentuj膮 mi sklence i z huty kieliszki, piwo i chleb owsiany 鈥 kury zjad艂y liszki. Na c贸偶 mi si臋 przyda szk艂o i toczone czary, pytam o kopy; oni mury i Tatary. W膮tpi臋, 偶eby tu z Krymu po gonty si臋 wlekli, gorsza, 偶e kogo艣 zb贸jcy tydzie艅 temu upiekli..."
zameczek w Szymbarku. A jest to zabytek unikatowy na skal臋 krajow膮, najlepszy przyk艂ad renesansowego kasztelu polskiego. Podobne obiekty mo偶na spotka膰 tylko w Czechach, na W臋grzech i we W艂oszech. W Polsce by艂o ich tylko kilka i albo zosta艂y zniszczone albo skandalicznie przebudowane (np. Frydman).
Zameczek ten po艂o偶ony jest na malowniczej skarpie nad rzek膮 Ropa. Jest pi臋trowy, ma kszta艂t prostok膮ta o wymiarach 20 x 13 m, a na ka偶dym naro偶u dostawiony jest kwadratowy alkierz, w kt贸rym na g贸rze mie艣ci si臋 izdebka mieszkalna, na dole natomiast ma艂e pomieszczenie wykorzystywane kiedy艣 jako zbrojownia lub skarbczyk. Alkierze znakomicie nadawa艂y si臋 do obserwacji okolicy oraz do obrony (wida膰 otwory strzelnicze).
Na pi臋trze dworu znajduje si臋 reprezentacyjna komnata o powierzchni ok. 150 m kw. z o艣mioma oknami, a obok komnata mniejsza. W zachowanych piwnicach s膮 dwie du偶e sale.
Ca艂o艣膰 zwie艅czona jest ozdobn膮 attyk膮 ze sgraffitami (wzory w kolorowym tynku), kt贸re pokrywa艂y kiedy艣 znacznie wi臋ksz膮 cz臋艣膰 mur贸w, ale nie da si臋 ju偶 ich odtworzy膰.
Niestety przez wiele lat zabytek (poza stoj膮cym obok drewnianym dworkiem z ekspozycj膮 historyczn膮) by艂 niedost臋pny dla zwiedzaj膮cych, dopiero w 2011 roku, po remoncie, kasztel zosta艂 udost臋pniony turystom.
W ca艂ym kompleksie (kasztel, dw贸r, oficyna) utworzono nowoczesny o艣rodek konferencyjno 鈥 wystawienniczy, b臋d膮cy oddzia艂em Muzeum Dwory Karwacjan贸w i G艂adysz贸w w Gorlicach.
W obiektach powsta艂o Mi臋dzynarodowe Forum Kultury Europy 艢rodkowo 鈥 Wschodniej, promuj膮ce Ma艂opolsk臋 oraz kultur臋 innych kraj贸w S艂owacji, Czech, Ukrainy, W臋gier, Rumuni, Austrii, Niemiec, Rosji, 艁otwy, Litwy.
Ekspozycja z dworku zosta艂a przeniesiona do kasztelu, a na jej miejscu powsta艂a restauracja. Sam kasztel zyska艂 niestety wind臋 w jednym z alkierzy, ale generalnie renowacja jest udana i obiekt prezentuje si臋 imponuj膮co. Tury艣ci mog膮 zwiedza膰 obie kondygnacje i piwnice. Zachowa艂o si臋 wiele detali renesansowych, a w alkierzach mo偶na zobaczy膰 pozosta艂o艣ci malowide艂 艣ciennych.
Wst臋p do 艣rodka jest obecnie bezp艂atny, ale w weekendy trzeba uwa偶a膰, bo obiekt mo偶e by膰 zamkni臋ty wcze艣niej z powodu r贸偶nych imprez i konferencji.
Przy kasztelu mie艣ci si臋 niewielki skansen z dawnym budownictwem ludowym, kt贸ry tak偶e warto zwiedzi膰, poniewa偶 posiada specyficzny urok. Powsta艂 on na terenie dawnych ogrod贸w dworskich i mo偶na jeszcze zobaczy膰 stare drzewa, w tym jab艂onie pi臋knie obrodzone jab艂kami, ale owocuj膮ce co drugi rok!
Plan
Rzut I pi臋tra
殴r贸d艂o: Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Juliusz Marsza艂ek, Warszawa 1993
Historia
sztel szymbarski zbudowano w ko艅cu I po艂. XVI w. z inicjatywy rodu G艂adysz贸w herbu Gryf, kt贸rzy byli w艂a艣cicielami tych ziem od XIV wieku. Architektura nawi膮zuje do wzor贸w w艂oskich, nie jest jednak znane nazwisko projektanta ani budowniczego. Wcze艣niej sta艂 tu podobno jaki艣 zameczek, prawdopodobnie drewniany wybudowany jeszcze za czas贸w Kazimierza Wielkiego.
1559 r. - zachowa艂a si臋 wzmianka o zniszczeniu fortalicjum rycerskiego. By艂a to pierwsza murowana, gotycka rezydencja G艂adysz贸w
ok. 1590 r. - gdy w艂a艣cicielem Szymbarku by艂 Pawe艂 G艂adysz, odbudowanemu obiektowi nadano ostateczny renesansowy kszta艂t
Pocz膮tek XVII w. - G艂adyszowie na zawsze opu艣cili Szymbark, kt贸ry przechodzi艂 nast臋pnie w r臋ce Siedleckich, Bronikowskich i ks. Jana Bochniewicza
1657 r. - podczas "potopu" zamek zosta艂 zniszczony przez wojska ksi臋cia Siedmiogrodu Rakoczgo
"Zwaliska zamku w Szymbarku w Galicyi". Rysowa艂 z litografii Fabija艅ski. Tygodnik Ilustorwany z 1863 r.
XVIII w. - zamek zosta艂 opuszczony
XIX w. - w zamku postawiono gorzelni臋, co znacznie pogorszy艂o jego i tak ju偶 z艂y stan
1932 r. - zrujnowany obiekt otoczono opiek膮 konserwatora
Lata 1939-45 - zniszczenia wojenne nie omin臋艂y tak偶e i zamku
Lata 1950-53 - rozpocz臋to pierwsz膮 faz臋 remontu. Niestety chc膮c przywr贸ci膰 obiektowi pierwotny wygl膮d, usuni臋to szkarpy, czyli kamienne przypory wzmacniaj膮ce jego 艣ciany po艂o偶one na osuwaj膮cej si臋 skarpie. Dzi臋ki nim kasztel wygl膮da艂 bardziej efektownie co mo偶na zobaczy膰 powy偶ej
2004 r. - trwa艂 sp贸r mi臋dzy zarz膮dc膮 - Muzeum Okr臋gowego z Nowego S膮cza a powo艂anym na w sierpniu Stowarzyszeniem Kasztel, kt贸rego przewodnicz膮cym jest marsza艂ek Ma艂opolski Janusz Sepio艂. Muzeum nic nie robi艂o dla zabytku, ale nie chcia艂o go odda膰 Stowarzyszeniu planuj膮cemu utworzenie tu mi臋dzynarodowego o艣rodka kultury
lata 2008-2010 - wreszcie przeprowadzono remont zamku. Pieni膮dze pochodzi艂y ze 艣rodk贸w Ma艂opolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego i bud偶etu Wojew贸dztwa Ma艂opolskiego. Zabytek sta艂 si臋 oddzia艂em Muzeum Dwory Karwacjan贸w i G艂adysz贸w w Gorlicach
2011 r. - obiekt zosta艂 udost臋pniony do zwiedzania
Zamek i jego otoczenie od strony zachodniej. Rycina B. St臋czy艅skiego z 1847 r.
Legendy
kasztelem w Szymbarku zwi膮zanych jest kilka legend. Jedna m贸wi o tajemniczej jaskini pod zamkiem z ukrytymi skarbami pilnowanymi przez diab艂y. Tylko na jeden dzie艅 w roku opuszczaj膮 swoje stanowisko, w Niedziel臋 Palmow膮 i tylko wtedy mo偶na pr贸bowa膰 im je wykra艣膰. Skarby s膮 jednak tak okaza艂e a 偶膮dze 艣mia艂k贸w tak wielkie 偶e ujrzawszy je nie mog膮 si臋 od nich oderwa膰. Zostaj膮 wi臋c nakryci przez powracaj膮ce diab艂y, kt贸re rozprawiaj膮 si臋 z nimi w okrutny spos贸b.
Rysunek zameczku szymbarskiego z otaczaj膮cymi go kiedy艣 budynkami gospodarczymi, kt贸rych dzi艣 ju偶 nie ma
Wst臋p
Wst臋p do 艣rodka bezp艂atny. Otwarty codziennie w sezonie 9-17 (sob-niedz. 18 ), poza sezonem 9-15.
Poniewa偶 informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach bilet贸w szybko si臋 dezaktualizuj膮, sprawd藕 je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: otw贸rz stron臋 obiektu
Po艂o偶enie i dojazd
Po艂udniowo wschodnia cz臋艣膰 woj. ma艂opolskiego. 35 km na wsch贸d od Nowego S膮cza. Zobacz na mapie.
Dojazd PKS-em z Nowego S膮cza lub Krosna. Autobusy je偶d偶膮 bardzo cz臋sto.
Zamek po艂o偶ony jest blisko g艂贸wnej drogi, tu偶 obok skansenu i ko艣cio艂a. Jad膮c od strony Nowego S膮cza po prawej stronie.
Wsp贸艂rz臋dne geograficzne:
format D (stopnie): N49.62087255582掳, E21.09501754803掳
format DM (stopnie, minuty): 49掳 37.2523533492'N, 21掳 5.7010528818'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49掳 37' 15.14''N, 21掳 05' 42.06''E
Czas
Pobie偶ne ogl膮dni臋cie zamku, muzeum i skansenu zajmuje ok. 25 min.
Bibliografia
Frazik J贸zef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
Jurasz Tomasz - Znane i nieznane. Zamki, pa艂ace, ko艣cio艂y Polski po艂udniowo-wschodniej
Marsza艂ek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Zdj臋cia
Klikaj膮c w zdj臋cie otrzymasz jego powi臋kszenie w nowym oknie. Okno to mo偶na zamkn膮膰 klikni臋ciem w dowolny punkt POZA zdj臋ciem.
Zdj臋cia wykonane: latem 2011
Noclegi
Szymbark - Pensjonat "Pere艂ka", Szymbark 311, obok przystank贸w PKS i MZK, tel. (018) 51 30 11 Gorlice - Pensjonat "Dw贸r Karwacjan贸w", ul. Wr贸blewskiego 10 a, tel (018) 53 56 18 Gorlice - Schronisko PTSM, ul. Wyszy艅skiego 16, tel. (018) 52 25 58
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowo艣ci lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online s膮 zwykle atrakcyjniejsze ni偶 rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesy艂ania swoich wypowiedzi i komentarzy odno艣nie opisywanego zamku. Ukazuj膮 si臋 one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
opinia Autor: el偶bieta z biecza Data: 2017-06-23 10:45:46
Zamek pi臋kny ale zrazi艂o mnie jak potraktowa艂膮 nas pani kt贸ra przedstawi艂a si臋 jako kierownik muzeum potraktowa艂a mnie i moj膮 siostr臋 kt贸ra przyjecha艂a na urlop jak wstr臋tnych intruz贸w, ; bo za godz, zaczyna艂 si臋 wernisa偶,nie by艂o zadnych informacji, ze przerwa w zwiedzaniu, wzrok "uprzejmej " pani kierownik zapami臋tamy na d艂ugo, dzi臋kujemy natomiast pani oprowadzaj膮cej kt贸ra zorientowa艂a si臋 w nietakcie szefowej i zachowa艂a bardzo profesjonalnie. Moze zmiana stanowisk?
na S艂owacji r贸wnie偶 znajaduj膮 si臋 podobne obiekty Autor: 艁ukasz Data: 2017-01-25 16:26:31
w miejscowo艣ciach Fricove i Bia艂a Spiska oba s膮 dost臋pne dla zwiedzaj膮cych jako muzea i hotel wi臋cej info na
https://www.facebook.com/Podr%C3%B3%C5%BCe-ma%C5%82e-i-du%C5%BCe-Polska-S%C5%82owacja-137427550071723/?ref=bookmarks
Re: Dzieje rodu G艂adysz贸w Autor: Piotr Piekarski Data: 2016-10-31 15:41:22
Witam serdecznie,
mam pytanie - czy w Pa艅stwa rodzinie G艂adysz贸w 偶y艂a/偶yje Krystyna G艂adysz zd. Hagenmeister? Je艣li tak to prosz臋 o kontakt.
Pozdrawiam
Piotr Piekarski
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatno艣ci Wszelkie prawa do w艂asnych zdj臋膰 i tekst贸w zastrze偶one, nie mog膮 by膰 one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opis贸w.
Wykryto blokad臋 reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezale偶ny serwis. Pozwalaj膮c na wy艣wietlenie paru nienarzucaj膮cych si臋 reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wy艂膮czenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobi膰 w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).