ardzo niewiele opracowań poświęconych polskim zamkom omawia
Opis poety
W XVII wieku Gładyszowie chcieli sprzedać kasztel poecie Wacławowi Potockiemu. Ten dość szyderczo opisał dwór i okolicę w swoim wierszu:
"Zamek stoi w tak ciasnym i w kącie tak skrytym, prędzej, niż nalezionym, może być dobytym, Szymbark zwą wieś przy nim, gonty, deski, huty i kamień, może być do młyna wykuty. Inszej nie ma utraty, więc gdy się o niego zgodzić bracia nie mogą [...]
Prezentują mi sklence i z huty kieliszki, piwo i chleb owsiany — kury zjadły liszki. Na cóż mi się przyda szkło i toczone czary, pytam o kopy; oni mury i Tatary. Wątpię, żeby tu z Krymu po gonty się wlekli, gorsza, że kogoś zbójcy tydzień temu upiekli..."
zameczek w Szymbarku. A jest to zabytek unikatowy na skalę krajową, najlepszy przykład renesansowego kasztelu polskiego. Podobne obiekty można spotkać tylko w Czechach, na Węgrzech i we Włoszech. W Polsce było ich tylko kilka i albo zostały zniszczone albo skandalicznie przebudowane (np. Frydman).
Zameczek ten położony jest na malowniczej skarpie nad rzeką Ropa. Jest piętrowy, ma kształt prostokąta o wymiarach 20 x 13 m, a na każdym narożu dostawiony jest kwadratowy alkierz, w którym na górze mieści się izdebka mieszkalna, na dole natomiast małe pomieszczenie wykorzystywane kiedyś jako zbrojownia lub skarbczyk. Alkierze znakomicie nadawały się do obserwacji okolicy oraz do obrony (widać otwory strzelnicze).
Na piętrze dworu znajduje się reprezentacyjna komnata o powierzchni ok. 150 m kw. z ośmioma oknami, a obok komnata mniejsza. W zachowanych piwnicach są dwie duże sale.
Całość zwieńczona jest ozdobną attyką ze sgraffitami (wzory w kolorowym tynku), które pokrywały kiedyś znacznie większą część murów, ale nie da się już ich odtworzyć.
Niestety przez wiele lat zabytek (poza stojącym obok drewnianym dworkiem z ekspozycją historyczną) był niedostępny dla zwiedzających, dopiero w 2011 roku, po remoncie, kasztel został udostępniony turystom.
W całym kompleksie (kasztel, dwór, oficyna) utworzono nowoczesny ośrodek konferencyjno – wystawienniczy, będący oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach.
W obiektach powstało Międzynarodowe Forum Kultury Europy Środkowo – Wschodniej, promujące Małopolskę oraz kulturę innych krajów Słowacji, Czech, Ukrainy, Węgier, Rumuni, Austrii, Niemiec, Rosji, Łotwy, Litwy.
Ekspozycja z dworku została przeniesiona do kasztelu, a na jej miejscu powstała restauracja. Sam kasztel zyskał niestety windę w jednym z alkierzy, ale generalnie renowacja jest udana i obiekt prezentuje się imponująco. Turyści mogą zwiedzać obie kondygnacje i piwnice. Zachowało się wiele detali renesansowych, a w alkierzach można zobaczyć pozostałości malowideł ściennych.
Wstęp do środka jest obecnie bezpłatny, ale w weekendy trzeba uważać, bo obiekt może być zamknięty wcześniej z powodu różnych imprez i konferencji.
Przy kasztelu mieści się niewielki skansen z dawnym budownictwem ludowym, który także warto zwiedzić, ponieważ posiada specyficzny urok. Powstał on na terenie dawnych ogrodów dworskich i można jeszcze zobaczyć stare drzewa, w tym jabłonie pięknie obrodzone jabłkami, ale owocujące co drugi rok!
Plan
Rzut I piętra
Źródło: Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Juliusz Marszałek, Warszawa 1993
Historia
sztel szymbarski zbudowano w końcu I poł. XVI w. z inicjatywy rodu Gładyszów herbu Gryf, którzy byli właścicielami tych ziem od XIV wieku. Architektura nawiązuje do wzorów włoskich, nie jest jednak znane nazwisko projektanta ani budowniczego. Wcześniej stał tu podobno jakiś zameczek, prawdopodobnie drewniany wybudowany jeszcze za czasów Kazimierza Wielkiego.
1559 r. - zachowała się wzmianka o zniszczeniu fortalicjum rycerskiego. Była to pierwsza murowana, gotycka rezydencja Gładyszów
ok. 1590 r. - gdy właścicielem Szymbarku był Paweł Gładysz, odbudowanemu obiektowi nadano ostateczny renesansowy kształt
Początek XVII w. - Gładyszowie na zawsze opuścili Szymbark, który przechodził następnie w ręce Siedleckich, Bronikowskich i ks. Jana Bochniewicza
1657 r. - podczas "potopu" zamek został zniszczony przez wojska księcia Siedmiogrodu Rakoczgo
"Zwaliska zamku w Szymbarku w Galicyi". Rysował z litografii Fabijański. Tygodnik Ilustorwany z 1863 r.
XVIII w. - zamek został opuszczony
XIX w. - w zamku postawiono gorzelnię, co znacznie pogorszyło jego i tak już zły stan
1932 r. - zrujnowany obiekt otoczono opieką konserwatora
Lata 1939-45 - zniszczenia wojenne nie ominęły także i zamku
Lata 1950-53 - rozpoczęto pierwszą fazę remontu. Niestety chcąc przywrócić obiektowi pierwotny wygląd, usunięto szkarpy, czyli kamienne przypory wzmacniające jego ściany położone na osuwającej się skarpie. Dzięki nim kasztel wyglądał bardziej efektownie co można zobaczyć powyżej
2004 r. - trwał spór między zarządcą - Muzeum Okręgowego z Nowego Sącza a powołanym na w sierpniu Stowarzyszeniem Kasztel, którego przewodniczącym jest marszałek Małopolski Janusz Sepioł. Muzeum nic nie robiło dla zabytku, ale nie chciało go oddać Stowarzyszeniu planującemu utworzenie tu międzynarodowego ośrodka kultury
lata 2008-2010 - wreszcie przeprowadzono remont zamku. Pieniądze pochodziły ze środków Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego i budżetu Województwa Małopolskiego. Zabytek stał się oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach
2011 r. - obiekt został udostępniony do zwiedzania
Zamek i jego otoczenie od strony zachodniej. Rycina B. Stęczyńskiego z 1847 r.
Legendy
kasztelem w Szymbarku związanych jest kilka legend. Jedna mówi o tajemniczej jaskini pod zamkiem z ukrytymi skarbami pilnowanymi przez diabły. Tylko na jeden dzień w roku opuszczają swoje stanowisko, w Niedzielę Palmową i tylko wtedy można próbować im je wykraść. Skarby są jednak tak okazałe a żądze śmiałków tak wielkie że ujrzawszy je nie mogą się od nich oderwać. Zostają więc nakryci przez powracające diabły, które rozprawiają się z nimi w okrutny sposób.
Rysunek zameczku szymbarskiego z otaczającymi go kiedyś budynkami gospodarczymi, których dziś już nie ma
Wstęp
Wstęp do środka bezpłatny. Otwarty codziennie w sezonie 9-17 (sob-niedz. 18 ), poza sezonem 9-15.
Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: otwórz stronę obiektu
Położenie i dojazd
Południowo wschodnia część woj. małopolskiego. 35 km na wschód od Nowego Sącza. Zobacz na mapie.
Dojazd PKS-em z Nowego Sącza lub Krosna. Autobusy jeżdżą bardzo często.
Zamek położony jest blisko głównej drogi, tuż obok skansenu i kościoła. Jadąc od strony Nowego Sącza po prawej stronie.
Współrzędne geograficzne:
format D (stopnie): N 49.62698611°, E 21.09481389°
format DM (stopnie, minuty): N 49° 37.6191666', E 21° 5.6888334' format DMS (stopnie, minuty, sekundy): N 49° 37' 37.15'', E 21° 05' 41.33''
Czas
Pobieżne oglądnięcie zamku, muzeum i skansenu zajmuje ok. 25 min.
Bibliografia
Frazik Józef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
Jurasz Tomasz - Znane i nieznane. Zamki, pałace, kościoły Polski południowo-wschodniej
Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: latem 2011
Z lotu ptaka
Widok opisywanego obiektu (lub miejsca na którym stał) z satelity
Noclegi
Szymbark - Pensjonat "Perełka", Szymbark 311, obok przystanków PKS i MZK, tel. (018) 51 30 11 Gorlice - Pensjonat "Dwór Karwacjanów", ul. Wróblewskiego 10 a, tel (018) 53 56 18 Gorlice - Schronisko PTSM, ul. Wyszyńskiego 16, tel. (018) 52 25 58
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Miniforum
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
opinia Autor: elżbieta z biecza Data: 2017-06-23 10:45:46
Zamek piękny ale zraziło mnie jak potraktowałą nas pani która przedstawiła się jako kierownik muzeum potraktowała mnie i moją siostrę która przyjechała na urlop jak wstrętnych intruzów, ; bo za godz, zaczynał się wernisaż,nie było zadnych informacji, ze przerwa w zwiedzaniu, wzrok "uprzejmej " pani kierownik zapamiętamy na długo, dziękujemy natomiast pani oprowadzającej która zorientowała się w nietakcie szefowej i zachowała bardzo profesjonalnie. Moze zmiana stanowisk?
na Słowacji również znajadują się podobne obiekty Autor: Łukasz Data: 2017-01-25 16:26:31
w miejscowościach Fricove i Biała Spiska oba są dostępne dla zwiedzających jako muzea i hotel więcej info na
https://www.facebook.com/Podr%C3%B3%C5%BCe-ma%C5%82e-i-du%C5%BCe-Polska-S%C5%82owacja-137427550071723/?ref=bookmarks
Re: Dzieje rodu Gładyszów Autor: Piotr Piekarski Data: 2016-10-31 15:41:22
Witam serdecznie,
mam pytanie - czy w Państwa rodzinie Gładyszów żyła/żyje Krystyna Gładysz zd. Hagenmeister? Jeśli tak to proszę o kontakt.
Pozdrawiam
Piotr Piekarski
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).