Wałcz

Średniowieczny zamek rycerski i królewski

Przyjmuje się, że zamek zbudowano na początku XIV w. przez margrabiów brandenburskich, którzy zajęli te ziemie końcem XIII w. Dopiero w 1368 r. zostały ona z powrotem przyłączone do Polski na mocy układu Kazimierza Wielkiego z Ottonem Leniwym. Król w zamku osadził swojego starostę.
po 1368 r. - zamek dostał się w lenno wnuka Kazimierza Wielkiego, księcia pomorskiego Kazimierza IV Słupskiego. Po bezpotomnej śmierci monarchy w 1377 r. powrócił do Polski jako własność królewska, zarządzana przez starostów
1378 r. - Wałcz został całkowicie zniszczony przez wielki pożar, zamek jednak ocalał, co może potwierdzać przypuszczenia, iż stał przy jeziorze w pewnej odległości od centrum miasta.
1407 r. - miasto zdobyli Krzyżacy, zamek pod dowództwem starosty Mikołaja Czarnkowskiego nie poddał się
1409 r. - Krzyżacy ponownie usiłowali zdobyć zamek, ale bezskutecznie
po 1435 r. Pokój w Brześciu Kujawskim
od 1442 r. - z nadania króla Władysława III Warneńczyka dzierżawcą zamku Wałcz został Jan Wedel-Tuczyński z Tuczna, a następnie jego potomkowie
1460 r. - oddział krzyżacki z Chojnic spróbował zdobyć Wałcz, ale udało się mu opanować tylko miasto. Zamek zajęli jednak podstepem niedługo później. Król Kazimierz Jagiellończyk zarządził wyprawę odwetową, która doprowadziła do odbicia Wałcza, ale Krzyżacy spalili zamek
od 1466 r. - na mocy pokoju toruńskiego Wałcz przypadł Polsce.
poł. XVI w. - ustanowiono tu najdalej wysunięty na północ kraju urząd grodzki
lata 1535-86 - zamkiem zarządzał ród Górków, z których Łukasz przeszedł na luteranizm i brał udział w profanacji kościoła katolickiego oraz opanowaniu go przez innowierców. Następnymi starostami byli Grudzińscy, Gostomscy i Wejherowie
XVII w. - zamek w Wałczu został zniszczony i opuszczony, prawdopodobnie po "potopie" szwedzkim . Starostą był wtedy Franciszek Wejcher
XVIII w. - mury były jeszcze dobrze widoczne
pocz.XIX w. - zamek znikł z map miasta, został jednak wspomniany przez hr. Edwarda Raczyńskiego we Wspomnieniach Wielkopolskich: "Zamek Wałecki w części przynajmniej istniał jeszcze w końcu XVIII wieku. Rozebrano go później. Tak powoli nikną pamiątki przodków naszych".

Bibliografia