ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Pruchnik - Węgierka (woj. podkarpackie) - Bastejowy zamek szlachecki
Resztki zamku w Pruchniku w postaci znacznych rozmiarów baszty - bastei i zrujnowanego budynku mieszkalnego leżą na podmokłym terenie nieopodal rzeki Mleczki.
Przez bardzo długi czas zabytek był lokalizowany we Wsi Węgierka, ale obecnie wszystko wróciło już do stanu pierwotnego i jest on częścią Pruchnika. Stara nazwa nadal jednak funkcjonuje powszechnie, dlatego w serwisie pozostawiano obie. Przez miejscowych budowla zwana jest "Basztą". Zamek zbudowany był na planie kwadratu o wymiarach ok. 44x44 m. Hipoteza, iż w każdym narożu znajdowała się basteja została obalona przez stosunkowo późno przeprowadzone badania. Były tylko dwie basteje: zachowana do dziś północno-zachodnia i zniszczona południowo-zachodnia. Jest więc prawdopodobne, iż plan budowy nie został w całości zrealizowany. Zamek Pruchnik na pewno posiadał dwa piętrowe skrzydła mieszkalne: zachodnie, południowe, a od wschodu stał mur obwodowy. Odnalezione w wykopach archeologicznych mury budynku południowego posiadają 1,8 m grubości. Od północy zamek również mógł zamykać mur, nie udało się bowiem potwierdzić istnienia skrzydła północnego. Widnieje ono jednak na mapie z XVIII wieku. Stulecie później widać już tylko stojący do dziś budynek, nie przylegający do baszty. Na parterze znajdowały się pomieszczenia gospodarcze, kuchnia, piekarnia, spiżarnia. Na piętrze m.in. przedpokój z piecem włoskim, kredens, kaplica, pokoje mieszkalne: pokój zielony nazywany chińskim, pokój niebieski, gabinet, pokój bilardowy, sypialnia, garderoba. Pod południowym skrzydłem funkcjonowały stajnie. Wjazd prowadził od zachodu. Całość otaczała fosa oraz system stawów, czyniące z budowli była bardzo trudną do zdobycia twierdzę. Z pewnością najazdy tatarskie wpłynęły na decyzję Pieniążków o budowie ponadprzeciętnie umocnionej siedziby. Mokradła, które do dzisiaj otaczają zamek to nie dawna fosa, lecz właśnie stawy, które na przełomie XVIII i XIX wieku zostały częściowo połączone. Fosa oblewała zamek obwodem bliższym murom i została zasypana pod ogrody utworzone w tym samym okresie. Fragment zachodniego skrzydła (wymiary 44 x 10 m) wciąż istnieje, choć jest mocno zrujnowany i chyba wykorzystywany przez mieszkańców pobliskiego domu. Jego bliskość uniemożliwia zresztą dokładne oglądnięcie ruin. Czterokondygnacyjna basteja ma średnicę 13 m, posiada otwory strzelnicze, zbudowana jest częściowo z kamienia a częściowo z cegieł. Można do niej wejść przez okno, w środku jest jednak zalana wodą. Od dawna jest w stanie postępującej ruiny i bez restauracji z pewnością za niedługo rozsypie się. Opasującą ją taśma za wiele nie pomoże. Druga basteja była nieco mniejsza - fundamenty w wykopach miały średnicę 10 metrów. Od strony zachodniej znajdował się park, zabudowania dworskie i gospodarcze, z których zachowały się drewniano-murowana oficyna ze szkarpami, być może pełniąca funkcję dworku oraz murowany spichlerz. Aktualizacja. Wydaje się, że jest ostatnia chwila na zobaczenie ruin w stanie oryginalnym, bo niebawem zostaną one odnowione i zaadaptowane na kompleks rehabilitacyjno-rekreacyjny o nazwie "Basteja". W 2 skrzydłach zamkowych będzie urządzony hotel oraz spa, w bastei taras widokowy, galeria i kawiarnia, a w oficynie sale konferencyjne i gastronomiczne. Na razie została już zabezpieczona i wyremontowana basteja. ![]() Szkic zamku (elewacja zachodnia) prof. Czesława Thullie z lat 1914-1915 wg rysunku K.W. Kielisińskiego z 1837
![]() Plan zamku Pruchnik - Węgierka Źródło: Zamki, pałace i klasztory ziemi Przemyskiej, Michał Proksa, Przemyśl ![]() Fragment mapy z XVIII wieku z Pruchnikiem - Węgierką. Widać trójskrzydłowy zamek otoczony fosą i liczne stawy dookoła. Na zachodzie i północy ulokowane były: park, oficyna, spichlerz i folwark. ![]() Fragment mapy z XIX wieku z Pruchnikiem - Węgierką. Tutaj skrzydło północne w formie wolnostojącego budynku zachowanego do XXI wieku. Fosa zasypana.
Historia zamku została poznana w niewielkim stopniu, ponieważ od XVIII wieku zaczęto przypisywać ruiny do wsi Węgierka. Wprowadziło to w błąd badaczy, którzy szukając informacji o zamku w Węgierce nie odnajdywali informacji starszych niż XVIII stulecie, gdy zamek był już ruiną. W rzeczywistości budowla należała od początku do miasta Pruchnik, a Węgierka była tylko częścią dóbr przynależnych do Pruchnika. Dowiódł tego badacz dziejów miasta - dr Marian Wolski.
Pierwotna siedziba powstała w XV wieku za sprawą rodu Rozborskich herbu Korczak, którzy w 1436 roku przenieśli swą siedzibę z Rozborza do Pruchnika i przyjęli nazwisko Pruchniccy. Obecny zabytek powstał z inicjatywy rodu Pieniążków w II połowie XVI wieku (Jana Pieniążka, starosty sądeckiego i sędziego ziemskiego krakowskiego lub jego syna - również Jana, podstolego przemyskiego). Kształtem miał przypominać czworoboczne zamki basztowo-bastejowe w Przemyślu, Krasiczynie i Rybotyczach, co jednak nie do końca się udało. Nie jest jasne czy Pieniążkowie wznieśli zamek na miejscu pierwotnej siedziby Pruchnickich, to może zostać ustalone podczas dokładnych badań archeologicznych. ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Rysunek zamku Pruchnik - Węgierka z lat 1820-50
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() ![]() Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego zamku w Pruchniku - Węgierce. A - basteja, B - połączone stawy zamkowe, C - zasypana fosa, D - skrzydło zachodnie zamku, E - budynek północny, F - oficyna/dworek na wzgórzu, G - spichlerz, H - wyspa na stawach zamkowych
Centralno-wschodnia część woj. podkarpackiego. 20 km na południe od Jarosławia. Zobacz na mapie.
Resztki zamku znajdują się tuż przy szosie za skrzyżowaniem dróg na Pruchnik, Rokietnice i Jarosław. Patrząc od strony Przemyśla po prawej stronie szosy. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N49.90810232328°, E22.54860815406° format DM (stopnie, minuty): 49° 54.4861393968'N, 22° 32.9164892436'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 54' 29.17''N, 22° 32' 54.99''E
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę