Możesz ocenić: Wieruszyce (woj. małopolskie) - Szlachecki dwór obronny
Opis i stan obecny
Dwór obronny w Wieruszycach zwany "zameczkiem" stoi na wzgórzu nad rzeką Stradomką.
Jest to doskonały przykład niewielkiej szlacheckiej siedziby obronnej.
Dwór posiada dwie kondygnacje naziemne oraz
Piętrowy budynek zbudowany jest z grubych murów kamiennych i zwieńczony dwoma czterospadowymi dachami (z lat 70-tych XX wieku). Prawdopodobnie kiedyś posiadał attykę. W narożniku północno-wschodnim stoi okrągła baszta. Posiada ona przypory i kilka otworów strzelniczych.
Podobno zachowane są piwnice ze sklepieniami kolebkowymi, a w nich portal z datą 1531.
Mimo że obiekt zbudowano pod wpływem stylu renesansowego z wyglądu murów przypomina zamki gotyckie. Podczas moich odwiedzin (2002 r.) dwór był chyba w trakcie adaptacji do celów mieszkalnych, czy może turystycznych.
Zauważalna jest zmiana pierwotnego układu okien oraz drzwi. Widać zamurowane oryginalne wejście od strony zachodniej, teraz jest tam okno. To co przetrwało to mniej niż połowa dawnego budynku. Część południowa zameczku zachowała się w fundamentach. Po grubości murów można wnioskować, że była to najstarsza część budowli.
Niewiele zostało z tarasowych ogrodów po stronie południowo-wschodniej, ale ich kształt jest dostrzegalny.
Całość założenia dopełniają jeszcze zrujnowane budynki gospodarcze w sąsiedztwie dworu.
Stara mapa pokazuje, że w XVIII stuleciu szlacheckie założenie dworskie w Wieruszycach tworzył dwór z 3 oficynami. Między nimi utworzono dziedziniec.
Zdjęcie dworu przed 1939 rokiem
Plany i rekonstrukcje
Plan zameczku Wieruszyce z fundamentami nieistniejącej części
Teren dworski na austriackiej mapie z 2. połowy XVIII wieku. Widać dwór z 3 oficynami
Historia, wydarzenia
Pierwotna siedziba w Wieruszycach - kamienna wieża mieszkalno - obronna na planie prostokąta o wymiarach 11×14 metrów, otoczona częściowo fosą została zbudowana w połowie XV w. przez panów tych ziem - Wieruskich herbu Szreniawa. Okolicę otrzymali oni lub ich protoplaści za zasługi od króla Władysława Łokietka.
1465 r. - zachowany dokument mówi o uwięzieniu przez Spytka Wieruskiego w dworze w Wieruszycach woźnego sądowego, gdy ten rozkazał oddać zabrane konie niejakiemu Jurze z Gruszowa
pocz. XVI w. - wieża została rozbudowana. Dawna budowla została przekształcona w czworobok zbliżony do kwadratu, zwany w dokumentach "kamienicą". Nie ma jasności czy po bokach powstały wtedy dwie niewielkie wieże alkierzowe
1531 r. - kolejna rozbudowa z inicjatywy Wincentego Wieruskiego. Wzniesiono część północną z basztą, zachowaną do dziś.
Wtedy też zapewne na stoku płd.-wsch. opadającym w stronę rzeki powstały ogrody, a po zachodniej stronie budynki gospodarcze. Zaczął się okres świetności zameczku, jego właściciele Wieruscy sprawowali znaczące funkcję w państwie, m. in. Wincenty był pisarzem ziemskim w Krakowie, a Jan - chorążym nadwornym i starostą sądeckim
pocz. XVII w. - Stanisław Wieruski dobudował kolejny człon z loggią widokową, który niestety nie zachował się. Bardzo prawdopodobne, że mury dworu Wieruszyce zwieńczone były renesansową attyką
II. poł. XVII w. -
małżeństwo Heleny z Wieruszyckich z Władysławem Lubowieckim sprawiło, że Wieruszyce stały się własnością Lubowieckich. Następnie dzierżyli je Psarscy i Przerębscy.
1746 r. - z powodu niespłaconego długu Przerębskich, Wieruszyce przeszły na własność Antoniego i Verenny Ołtarzewskich, którzy sporządzili inwentarz. Stąd wiadomo o istnieniu skrzydłą z loggią
XIX w. - niszczejący zameczek wieruszycki Ołtarzewscy wykorzystywali jako spichlerz, a siedzibą mieszkalną stał się pobliski nowo wybudowany dwór klasycystyczny, który został zniszczony przez Sowietów w 1945 r. 1830 r. - właścicielem Wieruszyc został Ferdynand Lubicz Meysner, kapitan wojsk polskich. Potem jego syn Anastazy i wnuk Tytus
1927 r. - Po śmierci Tytusa majątek przeszedł w ręce jego żony Antoniny z Padlewskich. Byli to ostatni właściciele Wieruszyc, do zakończenia II wojny światowej.
1970 r. - zrujnowany dwór obronny został częściowo odremontowany przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków z Krakowa
1981 r. - zabytek kupiła osoba prywatna (p. M. Skrzyński) i do dziś jest jego właścicielem. Obiekt wiele na tym zyskał, wstawiono kamienne futryny okienne, wnętrze otynkowano, położono podłogi, wykonano drewniane sufity, zainstalowano elektryczność
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu dworskiego w Wieruszycach. 1 - obecny dwór, 2 - tarasy ogrodowe
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Dwór obronny - Wieruszyce 2
CZAS Oglądnięcie dworu z zewnątrz zajmuje ok. 15 minut.
WSTĘP Własność prywatna. Do środka dworu wejścia nie ma, ale powinno dać się oglądnąć z zewnątrz.
Położenie i dojazd
Centralna część woj. małopolskiego. 25 km na południowy-wschód od Wieliczki. 17 km na południe od Bochni. Zobacz na mapie. Dwór Wieruszyce stoi na wzgórzu niedaleko głównej drogi biegnącej z okolic Czchowa (wbiega w nią też droga z Nowego Wiśnicza) na zachód w kierunku Myślenic i Wieliczki. Sama wieś nie jest zaznaczona na drodze. Jadąc od strony Czchowa należy skręcić przed Łopanowem w prawo, w drogę oznaczoną na Sobolów. Mijamy most i widzimy wzgórze zamkowe. Przed nim należy skręcić w lewo w wiejską drogę, a później w prawo pod górę. Po chwili znajdziemy się przed bramą.
Jadąc samochodem można zatrzymać się przy samej bramie. Zapewne obecnie teren jest ogrodzony i nie ma do niego wstępu.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N49.869832232223° E20.323873144704°
format DM (stopnie, minuty): 49° 52.18993393338'N 20° 19.43238868224'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 52' 11.40''N 20° 19' 25.94''E
Bibliografia
Kornecki Marian - Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej
Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Moskal Krzysztof - Zamki w dziejach Polski i Słowacji
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Podziękowania i szacunek Autor: TomekM Data: 2021-02-21 21:38:47
Serdeczne dzięki miłej córce własciciela za poświęcony czas i opowieść o historii zamku ( 20.02.2021) a także szacunek za wytrwałośc w doprowadzaniu obiektu do obecnego stanu, życzę wytrwałośći w dalszej rewaloryzacji całego obiektu i mam nadzieję do zobaczenia w trakcie dni otwartych ziemi bocheńskiej
Re: Odnośnie zamku Autor: Anna Data: 2014-09-08 13:06:07
Bardzo dziękujemy za poświęcony nam wczoraj czas i ciekawe opowieści o historii zamku. Za rok znów Pana odwiedzimy by podziwiać efekty realizacji Pańskiego marzenia. Życzymy powodzenia i samych sukcesów! Zamek jest uuuuuuuuuuuuuuuuroczy!
Re: Re: cudowne miejsce na ziemi Autor: anka Data: 2011-07-24 21:41:51
a może miał się zawalić? pewnie tak by było, jak z wieloma zamkami i pałacykami w Polsce, nikt się nimi nie interesuje, wszyscy tylko chodzą i narzekają, że się niszczy, a jak ktoś kupi i odrestauruje to foch, że własność prywatna. Po prostu zawiść
właśnie się wybieram w tamte okolice i mam zamiar odwiedzić TEN ZAMECZEK
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).