Możesz ocenić: Wiewiórka (woj. podkarpackie) - Szlachecki dwór obronny (zniszczony)
Opis i stan obecny
Jeden z najwspanialszych polskich dworów renesansowych
Piękna okolica
Szymon Szymonowic - XVII-wieczny pisarz napisał:
"Są też liczne zamki panów w tej ziemi dość znaczne, z których trzy szczególnie się wyróżniają: Rzemień jako najwarowniejszy,
Wiewiórka dla pięknego położenia i Baranów - najwytworniejszy"
stał na wzgórzu we wschodniej części wsi, niedaleko cmentarza parafialnego. Niestety nie istnieje nawet jego dokładny opis. Do dziś nie zachowały
się żadne ślady murów. Jest jednak wyraźne kwadratowe wzgórze o wymiarach 30x30 m otoczone podmokłą fosą szeroką na 7 m i głęboką
na 2-3 m oraz pozostałości jakiegoś budynku dworskiego z kolebkowo sklepionymi piwnicami (wejście do nich nie jest raczej możliwe). Mimo że północny odcinek
fosy wykorzystano jako staw (obecnie chyba wysechł), a wał od strony zachodniej został odkryty dopiero podczas badań archeologicznych, to teren założenia obronnego
jest od dawna nienaruszany i oczekuje na prace wykopaliskowe. Niestety obecnie jest bardzo zarośnięty i najlepiej zwiedzać go o innej porze roku niż lato. Wiadomo, że dwór Wiewiórka
posiadał przynajmniej jedną wieżę i most zwodzony, a jego obronność była bardzo duża, gdyż podczas wojny o Tarnów schronił się tu kniaź Ostrogski.
Plany i rekonstrukcje
Schemtyczny plan Zamczyska w Wiewiórce wg. A. Talara
Historia, wydarzenia
Do dziejów obiektu bardzo trudno dotrzeć, jest on jednak wspominany w literaturze historycznej. Zbudował go być może sam hetman Jan Tarnowski herbu Leliwa na początku XVI w., ewentualnie rozbudował istniejący dworek swoich rodziców, ponieważ okolica była wianem jego matki Barbary z Rożnowa. Był to dwór obronny położony na wzgórzu z przynajmniej jedną wieżą.
1556 r. - we dworze hetmana odbyło się zebranie jego zwolenników, na którym spisano postulaty reform religijnych na przyszły sejm. Obejmowały one m.in.: małżeństwo księży, komunię pod dwiema postaciami, mszę w j. polskim. Była to odpowiedź na daleko bardziej radykalne postulaty synodu duchownego reformatów z Łowicza.
Siedziba hetmana
Zameczek w Wiewiórce znany jest głównie z tego, że było ulubioną rezydencją hetmana wielkiego, wojewody ruskiego oraz kasztelana wojnickiego i krakowskiego Jana Tarnowskiego.
Do dzisiaj zachowała się cała korespondencja jaką prowadził hetman i aż 23 listy zostały wysłane z Wiewiórki. Dla porównania z Tarnowa tylko 5. Wśród adresatów byli m.in.: król Zygmunt August, królowa Bona, książę pruski Albrecht, kardynał A. Farnese, biskup warmiński S. Hozjusz, biskup chełmski J. Dantysek, szwajcarski reformator religijny J. Kalwin, podkanclerzy J. Przerębski. Na dworze wiewióreckim bywało wielu ważnych ludzi polityki i kultury XVI-wiecznej Polski bowiem Jan Tarnowski był bardzo możną, wpływową i popularną osobistością szanowaną zarówno przez katolików jak i innowierców.
W tym samym roku we dworze wiewióreckim schronił się słynny poeta i zwolennik reformacji Andrzej Frycz Modrzewski, wyrzucony pod naciskiem nuncjusza papieskiego Lippomana z dworu wolborskiego bp Drohojewskiego.
1561 r. - do Wiewiórki przebył brat nuncjusza papieskiego Bongiovanni w celu nakłonienia hetmana do całkowitego zerwania z reformacją. Niestety, był on już chory i wkrótce potem zmarł. Wiewiórkę odwiedziło następnie wielu protestantów próbujących nakłonić rodzinę hetmana do zaniechania katolickiego pochówku, co im się nie udało.
Zameczek jak i resztę majątku odziedziczył po hetmanie jego jedyny syn Jan Krzysztof Tarnowski
1567 r. - po śmierci Jana Krzysztofa dwór przeszedł w ręce jego siostry Zofii, która wyszła za Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Tytułowała się hrabią na Tarnowie, ale na swą główną rezydencję wybrała Wiewiórkę
1570 r. - Tarnów został najechany przez wojska starszej linii Tarnowskich, którzy nie pogodzili się z przejęciem ich gniazda rodowego przez Ostrogskich. Konstanty Wasyl Ostrogski, który zarządzał zamkiem tarnowskim nie miał wystarczająco licznych oddziałów i podczas szturmu na Tarnów przebywał wraz ciężarną żoną w bardzo dobrze ufortyfikowanym dworze wiewióreckim
ok. 1650 r. - Wiewiórka była siedzibą wojewody krakowskiego Władysława Dominika Zasławskiego Ostrogskiego, znanego z haniebnej ucieczki spod Piławiec w roku 1648
Dalsze losy dworu w Wiewiórce nie są mi znane, ale wiadomo że również Zasławscy - Ostrogscy bardzo lubili tu przebywać
1961 r. - przeprowadzono niewielkie prace archeologiczne. Odkryto resztki ceramiki i kafli piecowych, które datowano na XV w. Od strony zachodniej stwierdzono istnienie wału ziemnego, po którym dziś już nie ma śladu. Narożnik południowo zachodni jest rozleglejszy niż pozostałe dlatego tutaj umiejscawia się wieżę.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego w Wiewiórce. Widać czytelne miejsce po siedzibie oraz szereg stawów na północnym wschodzie
Informacje praktyczne
KONTAKT brak
CZAS Oglądnięcie terenu dworu zajmuje ok. 10 min.
WSTĘP
Wolny do parku.
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. podkarpackiego. 5 km na północny-wschód od Dębicy. Zobacz na mapie.
Wzgórze, na którym stał dwór znajduje się po wschodniej stronie wsi, 300 m od drogi z Dębicy na Radomyśl Wielki.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.10908806°, E21.33917974°
format DM (stopnie, minuty): 50° 6.5452836'N, 21° 20.3507844'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 06' 32.72''N, 21° 20' 21.05''E
Bibliografia
Szope Maciej - Grodziska i zamczyska województwa tarnowskiego
Praca zbiorowa - Przemiany architektury rezydencjonalnej w XV-XVIII wieku na terenie dawnego województwa sandomierskiego
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
to cieszy jak dziadek skrupulatnie notował co jego, nie bał się i nie inwestował, ale czekał, przetrwał w zdrowiu wojnę, komunę, spokojnie pamiętnik spisał i teraz ty ten skarb dostaniesz za darmo w spadku,
- dlaczego nie wierzę twojemu dziadkowi ? bo znam życie i założę się, że dziadek zasiedlił miejscowość niedawno, może być obdarowany w 43 roku, bo wtedy w Krakowie tworzono dokumenty zasiedlenia ukraińcami tych ziem, a bandy włóczyły się po lasach, wyżynając wzajemnie
Amor - to taki aniołek z łukiem i strzałą, który dla zabawy kojarzy zakochanych. Jeśli zostaniesz ugodzony strzałą amora stracisz głowę z miłości do niewiasty, ewentualnie kawalera i nazwiemy ciebie po naszemu lubacz albo luber w sumie kochanek
Re: Nowa biografia Autor: rzeszow Data: 2019-03-03 20:09:35
Tarnów, klucz wiewiórecki, klucz mielecki i podobne, Tarnowscy to pranie mózgów, a prawda jest w ziemi, Targowica, Tarnowscy, Potoccy = Ukraina i rzeź Polaków. O tym musimy pamiętać, jak widać historia fałszowana jest na bieżąco. Na niektórych nowych mapach brakuje Przemyśla i innych ważnych miejscowości. Od rozbiorów XVIII wiek mamy ciąg wojen w wyniku tłumaczeń dokumentów i zaboru przez księży z Mariampolu, wielkich, a często zmyślonych majątków. Stąd rzekome historycznie umocowane rody szkodzące naszemu krajowi i obecne roszczenia żydowskie.
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).