Wiewiórka

Szlachecki dwór obronny

Do dziejów obiektu bardzo trudno dotrzeć, jest on jednak wspominany w literaturze historycznej. Zbudował go być może sam hetman Jan Tarnowski herbu Leliwa na początku XVI w., ewentualnie rozbudował istniejący dworek swoich rodziców, ponieważ okolica była wianem jego matki Barbary z Rożnowa. Był to dwór obronny położony na wzgórzu z przynajmniej jedną wieżą.
1556 r. - we dworze hetmana odbyło się zebranie jego zwolenników, na którym spisano postulaty reform religijnych na przyszły sejm. Obejmowały one m.in.: małżeństwo księży, komunię pod dwiema postaciami, mszę w j. polskim. Była to odpowiedź na daleko bardziej radykalne postulaty synodu duchownego reformatów z Łowicza.

Siedziba hetmana Zameczek w Wiewiórce znany jest głównie z tego, że było ulubioną rezydencją hetmana wielkiego, wojewody ruskiego oraz kasztelana wojnickiego i krakowskiego Jana Tarnowskiego. Do dzisiaj zachowała się cała korespondencja jaką prowadził hetman i aż 23 listy zostały wysłane z Wiewiórki. Dla porównania z Tarnowa tylko 5. Wśród adresatów byli m.in.: król Zygmunt August, królowa Bona, książę pruski Albrecht, kardynał A. Farnese, biskup warmiński S. Hozjusz, biskup chełmski J. Dantysek, szwajcarski reformator religijny J. Kalwin, podkanclerzy J. Przerębski. Na dworze wiewióreckim bywało wielu ważnych ludzi polityki i kultury XVI-wiecznej Polski bowiem Jan Tarnowski był bardzo możną, wpływową i popularną osobistością szanowaną zarówno przez katolików jak i innowierców.

W tym samym roku we dworze wiewióreckim schronił się słynny poeta i zwolennik reformacji Andrzej Frycz Modrzewski, wyrzucony pod naciskiem nuncjusza papieskiego Lippomana z dworu wolborskiego bp Drohojewskiego.
1561 r. - do Wiewiórki przebył brat nuncjusza papieskiego Bongiovanni w celu nakłonienia hetmana do całkowitego zerwania z reformacją. Niestety, był on już chory i wkrótce potem zmarł. Wiewiórkę odwiedziło następnie wielu protestantów próbujących nakłonić rodzinę hetmana do zaniechania katolickiego pochówku, co im się nie udało. Zameczek jak i resztę majątku odziedziczył po hetmanie jego jedyny syn Jan Krzysztof Tarnowski
1567 r. - po śmierci Jana Krzysztofa dwór przeszedł w ręce jego siostry Zofii, która wyszła za Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Tytułowała się hrabią na Tarnowie, ale na swą główną rezydencję wybrała Wiewiórkę
1570 r. - Tarnów został najechany przez wojska starszej linii Tarnowskich, którzy nie pogodzili się z przejęciem ich gniazda rodowego przez Ostrogskich. Konstanty Wasyl Ostrogski, który zarządzał zamkiem tarnowskim nie miał wystarczająco licznych oddziałów i podczas szturmu na Tarnów przebywał wraz ciężarną żoną w bardzo dobrze ufortyfikowanym dworze wiewióreckim
ok. 1650 r. - Wiewiórka była siedzibą wojewody krakowskiego Władysława Dominika Zasławskiego Ostrogskiego, znanego z haniebnej ucieczki spod Piławiec w roku 1648
Dalsze losy dworu w Wiewiórce nie są mi znane, ale wiadomo że również Zasławscy - Ostrogscy bardzo lubili tu przebywać
1961 r. - przeprowadzono niewielkie prace archeologiczne. Odkryto resztki ceramiki i kafli piecowych, które datowano na XV w. Od strony zachodniej stwierdzono istnienie wału ziemnego, po którym dziś już nie ma śladu. Narożnik południowo zachodni jest rozleglejszy niż pozostałe dlatego tutaj umiejscawia się wieżę.


KONTAKT
brak

CZAS
Oglądnięcie terenu dworu zajmuje ok. 10 min.

WSTĘP
Wolny do parku.


Zachodnia część woj. podkarpackiego. 5 km na północny-wschód od Dębicy. Zobacz na mapie.
Wzgórze, na którym stał dwór znajduje się po wschodniej stronie wsi, 300 m od drogi z Dębicy na Radomyśl Wielki.


Współrzędne geograficzne:

Bibliografia