ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Wojciechów (woj. lubelskie) - Wieża mieszkalno - obronna
Zamek w Wojciechowie to wieża mieszkalno-obronna stojąca w centrum wsi przy małej rzeczce, dopływie Bystrej. Wieża zwana jest "ariańską", ponieważ w XVI została zamieniona przez innowierców na zbór.
Dokładniej, chodziło o jedną kondygnację wieży, którą jej właściciele - Spinkowie, a później Orzechowscy przekazali na ten cel kalwinom.
Zbudowana jest z kamienia na planie czworoboku o wymiarach 12x13 m i posiada trzy kondygnacje naziemne oraz jedną piwniczną. Od strony północnej wieżę wspierają masywne narożne szkarpy. Dziś funkcjonuje tu kawiarnia, która posiada własne wejście. Od południa do wieży dostawiona jest otynkowana przybudówka z klatką schodową. Przez nią prowadzi właściwe wejście dla turystów, utworzone w latach 80-tych XX wieku.
Pierwotny układ wnętrz to jedno pomieszczenie na kondygnację, przedzielenia ściankami działowymi widoczne obecnie np. w piwnicy czy na parterze nie są oryginalne. Z dekoracji architektonicznych zachowały się m.in. sklepienia krzyżowo - żebrowe w sali na 1. piętrze oraz 2 portale kamienne w piwnicy.
W wieży działa Muzeum Regionalne, a wyżej Muzeum Kowalstwa. Wojciechów jest bowiem miejscem słynnych ogólnopolskich spotkań kowali. Odbywają się tu wtedy pokazy i konkursy kucia. Poza tym mieści się tu jeszcze biblioteka.
Z wieżą i jej otoczeniem, które niegdyś zajmowało spory teren, związanych jest wiele nieścisłości i błędnych informacji. Dopiero badania archeologiczne w końcu XX wieku pozwoliły ustalić, że w Wojciechowie należy wyróżnić 3 fazy zabudowy, ale i tak pewne kwestie pozostają niejasne. Brakuje pełnego opracowania dziejów tutejszej siedziby. Chcąc przejść chronologicznie przez teren zamkowy w Wojciechowie należy zacząć od fosy na południe od wieży, idąc cały czas na północ aż pod budynek Urzędu Gminy - przed nim stał bowiem renesansowy pałac. Niestety teren zamkowy (zajmowany przez folwarki działające tu już od XVI wieku) przecięła szkoła. Pierwotną budowlą obronną był późnośredniowieczny dwór z końca XIV wieku o wymiarach 28,2 x 9,3 m. Był to budynek jednotraktowy z 3 pomieszczeniami. Przy środkowym, od południa, znajdowała się przybudówka. Budynek ten posiadał piec kaflowy. Grubość ścian zewnętrznych jak i działowych była taka sama - 1,2 m, jego wysokość mogła sięgać nawet 3 kondygnacji, ale nie wykluczone, że tylko część środkowa była tak wysoka i stanowiła ją wieża. Makietę z podobną budowlą można zobaczyć w Muzeum Regionalnym, lecz nie jest ona poprawna, ponieważ dwór stoi tam wraz z wieżą "ariańską", a obie budowle nie funkcjonowały jednocześnie. Dwór otoczony był fortyfikacjami ziemnymi o zarysie zbliżonym do kolistego z drewnianą palisadą oraz innymi nieznanymi elementami drewnianymi, które zostały spalone. Druga faza zabudowy (ok. 1520 r.) to postawienie wieży mieszkalno-obronnej ("ariańskiej"). Wykorzystano przy tym materiał ze zniszczonego dworu. Wieża nie stanęła na miejscu dawnego dworu, lecz w fosie, przy wjeździe do starego założenia, od strony północnej. W pozostałych 3 krańcach otaczających dawny dwór zbudowano 3 trapezowate basteje-bastiony połączone murem kurtynowym. Fortyfikacje, otaczały więc pusty majdan po zniszczonym dworze, co wydaje się dość dziwne. Być może majdan miał stać się umocnionym podzamczem gospodarczym z zabudową drewnianą. Wieżę zaś prawdopodobnie planowano otoczyć dalszymi obwarowaniami, których odcinek (fosa i wał) widać od północnego zachodu. Brak ich jednak od pozostałych stron, wygląda jakby budowa fortyfikacji nie została dokończona. W ostatniej fazie (początek XVII w.) wojciechowskie założenie rozwinęło się w kierunku północnym. Wiąże się to z budową nowej renesansowej rezydencji, określanej jako "pałac" i stopniową utratą znaczenia wieży "ariańskiej", do której dobudowano jeszcze od południa budynek z klatką schodową o 4 kondygnacjach naziemnych (do dziś przylega on do wieży). Archeolodzy prawdopodobnie nie badali reliktów pałacu, bo brak o nim szczegółowych informacji. Oznaczono tylko jego lokalizację, która okazała się bardzo odległa od zachowanych przy wieży murów obwodowych z tego okresu. Wygląda jakby w XVII stuleciu chciano się odciąć od starej siedziby. Pałac zbudowano na planie prostokąta, po stronie zachodniej znajdowały się ogrody, a na północy i południu zabudowa gospodarcza. Do tego miejsca dotrzemy mijając boiska, salę gimnastyczną i szkołę. Widać tam stare budynki gospodarcze i pozostałości murów obwodowych. Pałac w jakiejś formie przetrwał na pewno do końca XVIII wieku, bo jest zaznaczony na starej mapie, ale zapewne pełnił wtedy funkcję siedziby zarządcy folwarku, bowiem wiadomo że w Wojciechowie istniały rozbudowane folwarki z murowaną i drewnianą zabudową gospodarczą, budynkami produkcyjnymi, piecami garncarskimi, półziemiankami, zbiornikami na wodę, stawem, a sama wieża "ariańska" była traktowana jako magazyn. ![]() Wieża w Wojciechowie w XIX wieku. Widać wejście utworzone wtedy w dawnym oknie na piętrze od północy. Rysunek Adama Lerue z "Album Lubelskie", 1857-59.
![]() Plan założenia zamkowego w Wojciechowie w połowie XIX w. wg. K. Stronczyńskiego. 1 - miejsce po dworze późnośredniowiecznym (faza 1), 2 - wieża ariańska, 2a - nowoczesne fortyfikacje (faza 2), 3 - renesansowy pałac z początku XVII w., 3a - mury założenia dworsko - pałacowego (faza 3), 4 - budynki gospodarcze XVIII i XIX-wieczne, ? - zagadkowy widok jakby fortyfikacji, po którym nie ma obecnie śladu na skanowaniu laserowym, w tym miejscu jest prosty wał z fosą ![]() Plan Wojciechowa na mapie z 2. połowy XVIII wieku. Widać wieżę (W), pałac (P), piękne ogrody (O), folwarki (F), mocno wydłużony budynek gospodarczy (B), okrągłe grodzisko (G) po pierwotnym dworze bez jakiejkolwiek zabudowy ![]() Elementy założenia wojciechowskiego wg. I. Kutyłowskiej. A - wieża "ariańska" (początek XVI w.), B - mury obronne założenia dworsko-pałacowego (początek XVII w.), C - rekonstrukcja późnośredniowiecznego dworu – zaczerniono mury odsłonięte w wykopach ![]() Przekrój wieży wg T. Jakimowicz. D - dobudówka z klatką schodową, 1-4 kondygnacje. ![]() Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego w Wojciechowie. D - grodzisko otoczone fosą i wałami, po środku stał pierwszy dwór późnośredniowieczny, W - wieża "ariańska" z XVI wieku, F - wał i fosa, wyglądające na niedokończone fortyfikacje z XVI wieku mające otaczać wieżę, M - mury obwodowe założenia dworsko-pałacowego z XVII wieku, B - szkolne boiska sportowe, Sz - szkoła, Pk - parking szkolny, P - miejsce po renesansowym pałacu.
Warowną siedzibę murowaną w Wojciechowie wznieśli prawdopodobnie w 2. połowie XIV w. Szczekoccy herbu Odrowąż. Był to murowany dwór obronny, o 2 lub 3 kondygnacjach z umocnieniami drewniano-ziemnymi o zarysie zbliżonym do koła. Pełnił on ważne funkcje strategiczne - leżał na trakcie z Krakowa na Łuków i Litwę oraz na drodze z Lublina do Kazimierza.
![]() Rysunek oryginalnie zatytułowany "Baszta Aryańska w Wojciechowicach od strony wschodo-południa" z połowy XIX wieku, z tzw. Albumów Stronczyńskiego ![]() ![]()
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kolejny widok wieży w Wojciechowie w połowie XIX wieku z tzw. Albumów Stronczyńskiego
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]() Ponieważ informacje o godzinach otwarcia, a przede wszystkim cenach biletów szybko się dezaktualizują, sprawdź je na stronie oficjalnej opisywanego zamku/dworu: Wieża mieszkalno-obronna w Wojciechowie
Zachodnia cześć woj. lubelskiego. 16 km na południowy wschód od Kazimierza Dolnego, 8 km na północ od Bełżyc. Zobacz na mapie. Wieża stoi przy głównej drodze. Jadąc od strony Kazimierza Dolnego po prawej stronie, po lewej jest wtedy staw. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N51.23635833°, E22.24251389° format DM (stopnie, minuty): 51° 14.1814998'N, 22° 14.5508334'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 51° 14' 10.89''N, 22° 14' 33.05''E
![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Wieża Ariańska w Wojciechowie z drona 2021 Wojciechów - magia przyrody i kowalskich tradycji
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]()
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę