Załuż

Zamek średniowieczny Sobień

Wysokie wzgórze (450 m npm), na którym znajduje się zamek było punktem obronnym już w XIII w. Istniejąca tu drewniana warownia z basztą należała do Węgier. Zachowany do dzisiaj w ruinie zamek, wzniesiono z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego w 1340 r. Składał się ze skrzydła mieszkalnego, murów obwodowych i wysuniętej przed nimi wieży o wymiarach 5 m x 7 m.
1389 r. - z nadania Władysława Jagiełły właścicielami zamku został ród rycerski Kmitów. Sobień stał się ich gniazdem rodowym. Kilkadziesiąt wsi dookoła także stanowiło własność tego możnego rodu. Kmitowie dokonali rozbudowy warowni, m.in. zburzyli starą i postawili nową, większą wieżę, włączoną do murów obwodowych. Istnieje też hipoteza, że stara wieża została zniszczona podczas walk króla Kazimierza Wielkiego z Rusią

Bunkry Stara literatura podaje, że w czasie II wojny św. Niemcy także wykorzystali strategiczne położenie góry Sobień i zbudowali tam betonowe bunkry, dzięki którym mogli całkowicie kontrolować dolinę Sanu. Jest to przykład fałszowania historii przez komunistów, bunkry bowiem zbudowali Sowieci. Po podziale Polski, na Sanie przebiegała granica między Niemcami a ZSRR. Na całej granicy bolszewicy planowali ich wznieść aż 10 tysięcy. Do dzisiaj koło Sobienia można te bunkry jeszcze zobaczyć.

1434 r. - z tego roku pochodzi wzmianka o kaplicy zamkowej
1474 r. - wcześniej uważano, że najazd Węgrów doprowadził do zniszczenia zamku, jednak ostatnio jest to kwestionowane. Podobnie nie wiadomo czy w 1498 r. usiłowali go zdobyć Wołosi oraz czy w 1512 r. ponownie Węgrzy najechali Sobień
połowa XVI w. - bez względu na to czy warownia została zniszczona w wyniku najazdów zbrojnych czy też nie, to niewielkie rozmiary wierzchołka góry uniemożliwiały jej dalszą rozbudowę. Piotr Kmita przeniósł się więc do Leska, a Sobień opustoszał
1580 - 1730 - właścicielami ruiny zamku Sboeń byli Stadniccy. Potem przechodził on jeszcze w ręce Ossolińskich, Mniszchów i Krasickich
1770 r. - zamek był schronieniem konfederatów barskich
1914-1918 - resztki zamku Sobień mocno ucierpiały podczas działań wojennych
1938 r. - przystąpiono do badań warowni, prowadzono je także później, w roku 1965. Dzięki nim ustalono przybliżony wygląd oraz wyróżniono dwa etapy budowy, pierwszy przez króla, drugi po przejęciu przez ród Kmitów. Na głębokości ponad 300 cm odkryto materiał ceramiczny z XV w. i spalone konstrukcje drewniane pierwotnej warowni z XIII w. W skrzydle północnym natomiast odsłonięto okrągły ceglano-kamienny piec z XIV w. z 20 glinianymi naczyniami. Za nim natrafiono na ślady drugiego starszego pieca, który przestał funkcjonować po postawieniu północnego muru obwodowego
1997 r. - ruiny przystosowano dla turystów. Powstały schodki i taras widokowy