Monasterzec - Załuż

Zamek średniowieczny Sobień

Wysokie wzgórze (450 m npm) Sobień było punktem obronnym już w XIII w. Pierwotna drewniana warownia z basztą należała do Węgier. Zachowany do dzisiaj w ruinie zamek przypisuje się królowi Kazimierzowi Wielkiemu ok. 1340 roku, choć nie ma o tym wzmianki w kronikach. Składał się ze skrzydła mieszkalnego, murów obwodowych i wysuniętej przed nimi wieży o wymiarach 5 m x 7 m.
1389 r. - z nadania króla Władysława Jagiełły właścicielami zamku został ród rycerski Kmitów herbu Szreniawa. Sobień stał się ich gniazdem rodowym. Kilkadziesiąt wsi dookoła również stanowiło własność tej rodziny. Kmitowie dokonali rozbudowy warowni, m.in. zburzyli starą i postawili nową, większą wieżę, włączoną do murów obwodowych. Istnieje hipoteza, że stara wieża została zniszczona podczas walk króla Kazimierza Wielkiego z Rusią

Bunkry PRL-owska literatura podaje, iż w czasie II wojny św. Niemcy także wykorzystali strategiczne położenie góry Sobień i zbudowali tam betonowe bunkry, dzięki którym mogli całkowicie kontrolować dolinę Sanu. Jest to przykład fałszowania historii przez komunistów, bunkry bowiem zbudowali Sowieci. Po podziale Polski, na Sanie przebiegała granica między Niemcami a ZSRR. Na całej granicy bolszewicy planowali ich wznieść aż 10 tysięcy. Do dzisiaj koło Sobienia można jeszcze zobaczyć te bunkry.

1434 r. - z tego roku pochodzi wzmianka o kaplicy zamkowej
1474 r. - na podstawie kroniki węgierskiej i wzmianki iż w trakcie napadu Węgrów na ziemię sanocką i biecką zniszczono wiele zamków "aby z obronności ich nie pozostało" powszechnie uważa się że i Sobień został zniszczony, jednak niektórzy badacze to kwestionują. Podobnie niepewne są informacje o próbie zdobycia warowni przez Wołosów w 1498 r. i najeździe Węgrów w 1512 r.
połowa XVI w. - bez względu na to czy warownia była niszczona w wyniku najazdów zbrojnych czy też nie, pewne jest że niewielkie rozmiary wierzchołka góry uniemożliwiały dalszą rozbudowę i zajmowanie jej przez jednego z najbogatszych i najbardziej wpływowych ludzi w kraju jakim był Piotr Kmita nie miało sensu. Sobień został więc opuszczony, a Kmitowie zamieszkali w pobliskim Lesku.
1580 - 1730 - właścicielami ruiny zamku Sobień byli Stadniccy. Potem przechodził on jeszcze w ręce Ossolińskich, Mniszchów i Krasickich
po 1768 r. - zamek był schronieniem konfederatów barskich. W rejonach tych walczyli bracia Pułascy, a oddziały organizowali Jakub Korwin Bronicki i Józef Rylski
1914-1918 - resztki zamku Sobień mocno ucierpiały podczas działań wojennych
1938 r. - przystąpiono do badań warowni, prowadzono je także później, w roku 1965. Dzięki nim ustalono przybliżony wygląd oraz wyróżniono dwa etapy budowy, pierwszy przez króla, drugi po przejęciu przez ród Kmitów. Na głębokości ponad 300 cm odkryto materiał ceramiczny z XV w. i spalone konstrukcje drewniane pierwotnej warowni z XIII w. W skrzydle północnym natomiast odsłonięto okrągły ceglano-kamienny piec z XIV w. z 20 glinianymi naczyniami, które nie zdążono wyciągnąć z powodu pożaru oraz ślady przygotowywanych tu posiłków, czyli kości: wołu, świni, dzika, jelenia, ryb i ptactwa domowego.
Za nim natrafiono na ślady drugiego starszego pieca, który przestał funkcjonować po postawieniu północnego muru obwodowego
1997 r. - ruiny przystosowano dla turystów. Powstały schodki i taras widokowy