Możesz ocenić: Zawada / podkarpackie - Zamek szlachecki przebudowany w neogotycki pałac
Opis
e wsi Zawada nad rzeką Zawadka tuż przy głównej drodze Rzeszów - Tarnów stoją resztki neogotyckiego obecnie zamku-pałacu. Są one otoczone rozległym parkiem i murem. Widać, że zamek miał ciekawą architekturę, szkoda że zachowała się tylko jedna z czterech cylindrycznych baszt. Poza tym jest jeszcze kaplica, ceglana brama i budynek gospodarczy. Do baszty przylega wieżyczka z klatką schodową. Obiekt zarośnięty od tyłu wysokimi chwastami niszczeje. Obok zamku znajduje się mocno zrujnowany pałacyk Raczyńskich z pocz. XX w., a przy samej drodze przy bardzo ładnej bramie wjazdowej stoi karczma z XIX w.
Plan
Elewacja frontowa w latach międzywojennych
Źródło: Spacerkiem po gminie Dębica. Przewodnik turystyczno-krajoznawczy, Ewa Gołąb, Artur Resler, PUW Roksana Dębica 1997
Historia
ierwotny zameczek czy też dwór obronny w Zawadzie zwanej wtedy Bobrkiem, wznieśli Ligęzowie w połowie XVI w.
W XVII w. kasztelan wiślicki i starosta biecki Mikołaj Ligęza rozbudował go w okazały zamek. Później właścicielami Zawady została rodzina Raczyńskich.
Rycina M. Stęczyńskiego z XIX w.
Źródło: Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej, Józef Frazik, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne 1972
Atanazy Raczyński
Pochodził z Wielkopolski z rodu który urósł do rangi magnackiej w XVIII wieku. Gniazdem Raczyńskich herbu Nałęcz był piękny pałac w Rogalinie. Do Małopolski Raczyński trafił dzięki posagowi swej małżonki Anny Radziwiłłówny. Podczas przebudowy starego zamku w Zawadzie pokłócił się z żoną, kazał więc nad wejściem umieścić po prawej stronie napis "Anna z Radziwiłłów Raczyńska, właścicielka", a po lewej "Atanazy Raczyński, administrator". Tak się złożyło, że z zamku niewiele zostało, ale ten napis przetrwał. W 1826 r. Atanazy Raczyński z ziem rodowych utworzył ordynację obrzycką (14 tys. hektarów ziemi), a kilkanaście lat później wyjechał do Berlina i wraz ze swą rodzina uległ wynarodowieniu.
Na początku XIX w. zamek był w ruinie. Pozostały tylko dwie baszty (z czterech). W 1812 r. Atanazy Raczyński rozpoczął przebudowę w pałac w stylu neogotyckim wg projektów własnych i słynnego niemieckiego architekta Karla Schinkela. Wiadomo, że posiadał 4 baszty oraz wnętrza ozdobione dekoracją stiukową i polichromią wykonaną przez Marynowskiego. Miał stanowić letnią rezydencję dla prymasa Ignacego Raczyńskiego. W 1915 r. podczas działań wojennych obiekt został zniszczony. Najpierw zajęli go Austriacy, którzy w oknach przygotowali stanowiska strzelnicze, a po ich odejściu 2 pułk kozaków dońskich podpalił zamek. Właścicielem był wtedy Roger Adam Raczyński. W okresie międzywojennym ruinę odremontowano, a obok Raczyńscy postawili neorenesansowy pałacyk. Po II wojnie św. komuniści na terenie zamkowym utworzyli PGR. Ostatnim jego właścicielem był zmarły w 1993 były prezydent Polski na uchodźstwie i przedwojenny ambasador w Londynie hrabia Edward Raczyński.
Zamek-pałac Raczyńskich, widok prawdopodobnie z lat międzywojennych
Źródło: Spacerkiem po gminie Dębica. Przewodnik turystyczno-krajoznawczy, Ewa Gołąb, Artur Resler, PUW Roksana Dębica 1997
Legendy
egenda związana z Zawadą dotyczy czasów gdy panem był tu kasztelan Mikołaj Ligęza. Wystawił on dla siebie nagrobek w kościele farnym w Bieczu. Nie lubił bowiem swojej rezydencji w Zawadzie i zwykle przebywał w Bieczu lub Gorlicach. W końcu postanowił postawić tu nowy, wielki zamek. Tak też się stało i Ligęza przebywał w Zawadzie znacznie częściej. Pewnego razu w nocy przyszedł do niego sam diabeł i w ostrych słowach wypominał mu, że postawił nagrobek w Bieczu a nie w Zawadzie. Kasztelan przeżegnał się i skropił diabła święcona wodą, na co ten czym prędzej uciekł. Kolejnej nocy sytuacja powtórzyła się. Mściwy diabeł postanowił więc w burzliwą noc spalić zamek ale że był on poświęcony to nie imały się go diabelskie sztuczki. Postawił więc przy zamku dwie wielkie mogiły. Przyszedł dzień jednak w zamku wciąż było ciemno bo mogiły zasłaniały całkowicie okna. Mikołaj Ligęza ściągał do Zawady wielu uczonych i biegłych w sztukach magicznych, nikomu jednak nie udało się ruszyć mogił. Stały aż do dnia w którym
kasztelan zmarł.
"Zamek Zawada w Galicyi, własność hrab. Atanazego Raczyńskiego". Przyjaciel Ludu 1838 r.
Pocztówka z ok. 1920 r. Skrzydło boczne obiektu, widać spore zniszczenia
Wstęp
Wstęp jest raczej zabroniony, ale chyba można wejść, najlepiej próbować w dzień wolny.
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. podkarpackiego. 4 km na wschód od Dębicy. Zobacz na mapie.
Dojazd PKS-em z Rzeszowa, Tarnowa lub Dębicy. Pociągiem można dojechać tylko do Dębicy. Obiekt łatwo zlokalizować bowiem mury otaczające park zamkowy są tuż przy szosie, po prawej stronie (patrząc od strony Rzeszowa) jest natomiast karczma. Teren należy do jakiegoś zakładu albo stadniny. My dostaliśmy się tam w sobotę, gdy okolica była całkowicie wyludniona. Można przejść przez mur przy głównej bramie przy szosie, która jest chyba stale zamknięta. Normalne wejście jest przez zakład od strony bocznej ulicy. Jadąc samochodem można zaparkować koło karczmy lub podjechać pod bramę zakładu.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N50.05769167°, E21.48039722°
format DM (stopnie, minuty): 50° 3.4615002'N, 21° 28.8238332'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 50° 03' 27.69''N, 21° 28' 49.43''E
Czas
Przystanek PKS jest niedaleko parku zamkowego, dojście do ruin przez właściwe wejście (czyli przez zakład) zajmuje ok. 10 min. Pobieżne oglądnięcie zamku, pałacu, bramy i parku zajmuje ok. 20 min.
Bibliografia
Frazik Józef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
Gołąb Ewa, Resler Artur - Spacerkiem po gminie Dębica. Przewodnik turystyczno-krajoznawczy
Zdjęcia
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: latem 2002, a poniższe autorstwa Tomasza Różowskiego jesienią 2003 (więcej)
Noclegi
Dębica - Halina Kliś, Stasiówka 107, tel. (0.14) 682 30 50 Dębica - Maria i Józef Ligęscy, Stasiówka 147 B, tel. (014) 682 30 54 Dębica - Hotel "Wisłoka", ul. Kwiatkowskiego 2, tel.( 0...14) 681 37 90
My name is Tammy Crow , my maiden name was Tammy Rich ,but my biological mother's name was Lillian Sarah Ann Zawada. She married my biological father Burtis Rich in 1969 in Chicago, IL. Do to circumstances that I have only heard stories about my brother ,my half sister and myself were removed from their care because of physical as well as mental abuse. Unfortunately, I was only about 1 yr of age and have never seen my mother since. I have tried to locate her but have had no such luck. With that being said I started looking into the name Zawada, I was told that her parents migrated to the United States from Poland but I do not know what year. We think that their names were John and Mary Zawada and that he was known to be very mentally abusive. What records I have been able to recover all list Lillian's family as mildly retarded, which leads me to think that maybe this is why they migrated to the United States maybe because they were looked down on in their own country. Honestly I have no idea why they came to the United States.
Since I have not had very good luck trying to locate my biological mother , I wanted to at least know my heritage and where my grandparents came from. I have been told that besides my mother ,she also had a sister and a brother that was known of but not sure if there were more in the family. I am very interested in learning everything I can about the Polish heritage of my biological family. Any information that I might be able to get would be tremendously appreciated. I really need this ,I have been having a very hard time in my life as a result of the family that the court system did place my brother and I with. The family was our biological fathers family that we were placed with. My brother was treated very well mainly because he was a boy the preference of the foster mother or in other words our Aunt ,but me being a girl I wasn't treated so well. I was physically abused by one of their sons, sexually molested by another of their sons and raped at the age of 7 by a the husband of one of their daughters. Nothing I ever did was good enough and I had to do a lot of home cleaning and when I wasn't doing that I had to stay in my room or never leave the yard. I loved school because it was my sanctuary. Eventually my life became so unbearable at the age of 14 I ran away. After I was repremanded back into the courts custody I was placed in a number of different homes. I asked if they could let me just go back to my biological mother and the reply was no , even if she could be found the answer would still be no. At the age of 15 I ran again, all I ever wanted was to find my place in this world, where I belonged and was accepted and loved for just being me. The whole time I was a runaway I continued to look for my biological mother. I met my now husband at the age of 16 and have been with him and his family since. He knows everything and has tried to help me search for my mother as well , but we have just had no luck. I will continue till the day I leave this world to search for her or any of her family,but while I'm looking I want to find out everything I can about where she and her family came from. So any information that I can get would be so appreciated beyond belief. I can be contacted at my e-mail address or by mail at 5017 N. 100 East Road, Mclean,IL.61754 If there is anyway possible that any kind of information can be located to trace my mothers family back to Poland please let me know. Sincerely , Tammy Crow
(c) 2001-2021 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
e wsi Zawada nad rzeką Zawadka tuż przy głównej drodze Rzeszów - Tarnów stoją resztki neogotyckiego obecnie zamku-pałacu. Są one otoczone rozległym parkiem i murem. Widać, że zamek miał ciekawą architekturę, szkoda że zachowała się tylko jedna z czterech cylindrycznych baszt. Poza tym jest jeszcze kaplica, ceglana brama i budynek gospodarczy. Do baszty przylega wieżyczka z klatką schodową. Obiekt zarośnięty od tyłu wysokimi chwastami niszczeje. Obok zamku znajduje się mocno zrujnowany pałacyk Raczyńskich z pocz. XX w., a przy samej drodze przy bardzo ładnej bramie wjazdowej stoi karczma z XIX w.
ierwotny zameczek czy też dwór obronny w Zawadzie zwanej wtedy Bobrkiem, wznieśli Ligęzowie w połowie XVI w.
W XVII w. kasztelan wiślicki i starosta biecki Mikołaj Ligęza rozbudował go w okazały zamek. Później właścicielami Zawady została rodzina Raczyńskich.
egenda związana z Zawadą dotyczy czasów gdy panem był tu kasztelan Mikołaj Ligęza. Wystawił on dla siebie nagrobek w kościele farnym w Bieczu. Nie lubił bowiem swojej rezydencji w Zawadzie i zwykle przebywał w Bieczu lub Gorlicach. W końcu postanowił postawić tu nowy, wielki zamek. Tak też się stało i Ligęza przebywał w Zawadzie znacznie częściej. Pewnego razu w nocy przyszedł do niego sam diabeł i w ostrych słowach wypominał mu, że postawił nagrobek w Bieczu a nie w Zawadzie. Kasztelan przeżegnał się i skropił diabła święcona wodą, na co ten czym prędzej uciekł. Kolejnej nocy sytuacja powtórzyła się. Mściwy diabeł postanowił więc w burzliwą noc spalić zamek ale że był on poświęcony to nie imały się go diabelskie sztuczki. Postawił więc przy zamku dwie wielkie mogiły. Przyszedł dzień jednak w zamku wciąż było ciemno bo mogiły zasłaniały całkowicie okna. Mikołaj Ligęza ściągał do Zawady wielu uczonych i biegłych w sztukach magicznych, nikomu jednak nie udało się ruszyć mogił. Stały aż do dnia w którym
kasztelan zmarł.
Frazik Józef - Zamki i budownictwo obronne ziemi rzeszowskiej
