Możesz ocenić: Zboiska (woj. podkarpackie) - Średniowieczny zamek rycerski (zniszczony)
Opis i stan obecny
Podziemia
Zamek w Zboiskach był jakoby połączony podziemnym korytarzem z oddalonym o ok. 4 km całkowicie zapomnianym zamkiem w Niebieszczanach.
Po zamku w Zboiskach, małej wsi nieopodal Sanoka, pozostało jedynie pofałdowane wzgórze z piwnicą w ziemi. Budowlę zniszczyli Szwedzi podczas potopu i powszechna jest informacja, iż nie została już odbudowana. Jednakże mapa poniżej pokazuje, że w XVIII stuleciu coś w tym miejscu jeszcze stało i to otoczone murem. Widać też liczne budynki, wydaje się więc że zamek w jakiejś postaci przetrwał do XIX wieku.
Do dziś bardzo dobrze zachowała się za to fosa i wał. Piwnica jest murowana, sklepiona kolebką i ma tylko kilka metrów długości. Ciekawe, że zaraz nad nią wyrosła okazała lipa, stare drzewa porastają zresztą całą niezagospodarowaną część terenu zamkowego, tworząc park krajobrazy z pomnikowymi dębami. Część wzgórza jest od 100 lat zajęta przez instytucje kościelne (aktualnie Ośrodek Wypoczynkowo - Szkoleniowy Caritas), obok piwnicy postawiono kapliczkę, a trochę dalej kościół.
Przy reliktach zamku stoi też w XIX-wieczny dworek. Poniżej znajdują się dwa ładne stawy.
Dawne wzgórze zamkowe porasta dziś park krajobrazowy. Występują w nim głównie krajowe gatunki liściaste: sędziwe dęby, lipy, buki, graby, brzoza brodawkowa, świerk, a na obrzeżach zachowanego warzywnika i sadu w zwartych skupiskach: wiąz górski, jesion, klon paklon, czereśnia ptasia i czeremcha. Stare drzewa pomnikowe: 4 dęby szypułkowe (385 – 360 cm) i lipy (360 cm).
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamku w Zboiskach
Plany i rekonstrukcje
Mapa z ok. 1770 roku przedstawiająca Zboiska. Mimo że wg rozpowszechnionych informacji zamek powinien być już zniszczony, jest oznaczony dużym czerwonym punktem z obwodem murów, a w jego otoczeniu stoi aż 7 budynków!
Historia, wydarzenia
Początki Zboisk sięgają roku 1361 r., gdy król Kazimierz Wielki nadał je braciom Piotrowi i Pawłowi, przedstawicielom węgierskiego rodu rycerskiego znanego później jako Matiasze lub Matiaszewiczowie. Miejscowość nosiła dawniej nazwy: Boiska, Boiszcze i Ukrynowce. Pierwszy drewniany zamek postawił tu w końcu XIV w. lub na początku XV w. syn jednego z braci - Matiasz, żupnik tyrawski.
1412 r. - pierwsza wzmianka o zamku Zboiska w dokumentach. Matiasz schwytał i uwięził w nim zbójów węgierskich grasujących po ziemi sanockiej
Balowie
Interesujące są dzieje węgierskich rycerzy - braci Piotra i Pawła, którzy osiedlili się na ziemi sanockiej w XIV w. Otrzymali oni nadania od króla Kazimierza Wielkiego za zasługi wojskowe. Z czasem ich potomkowie przybrawszy nazwiska Matiaszowiczów, a potem Balów stali się polską szlachtą o znaczących w regionie wpływach, piastowali tu najwyższe stanowiska państwowe. Stopniowo obejmowali w posiadanie kolejne tereny w tym: Wołkowyję, Terkę, Łopienkę, Cisną, Wolice, Bukowsko, Końskie, Terpiczów, Berezka, Nowotaniec, Hoczew, Baligród. Prócz Zboisk także w tych trzech ostatnich miejscowościach postawili zamki, a w Berezce dwór obronny. Na skutek podziałów majątkowych i znacznego rozgałęzienia rodu jego potęga i majątek już w końcu XVII wieku upadły. Do dzisiaj jednak można spotkać w Bieszczadach ludzi o nazwisku Bal.
1432 r. - zamek w Zboiskach przejął po śmierci Matiasza syn Piotr, który zwał się już Balem
po 1474 r. - Balowie popadli w niełaskę u króla Kazimierza Jagiellończyka, który odebrał im Zboiska i przekazał Mikołajowi Strzeżowskiemu
1485 r. - kasztelan przemyski Stanisław Kmita najechał Zboiska i zniszczył siedzibę ówczesnego właściciela Piotra Herburta z Odnowa
pocz. XVI w. - Piotr Herburt odbudował warownię z nową murowaną wieżą i budynkiem mieszkalnym
1529 r. - syn Piotra - Mikołaj Herbert, kasztelan przemyski i wojewoda sandomierski przebudował lub wzniósł zamek od nowa
XVII w. - Zboiska przeszły w ręce Leszczyńskich
1657 r. - podczas "potopu szwedzkiego" wojska księcia siedmiogrodzkiego Rakoczego będącego sprzymierzeńcem Szwedów, zniszczyły zamek, który nigdy już nie został odbudowany
XVIII w. - przecz temu faktowi austriacka mapa z 2. połowy XVIII, która wciąż pokazuje na wzgórzu zamkowym sporych rozmiarów budowlę.
XIX w. - w tym okresie zamek na pewno był już kompletnie zniszczony. Ówczesny właściciel Zboisk Jan Kakowski pisał, iż w piwnicy zamkowej (którą możemy oglądać do dzisiaj) odnalazł "kawałki marmuru i inne szczątki starożytności". W tym czasie Kakowscy nieopodal ruin warowni wznieśli nowy dwór
koniec XIX - Zboiska przeszły w ręce Jodłowskich
pocz. XX w. - Zofia Jodłowska przekazał teren dworski, a wcześniej zamkowy klasztorowi sióstr Służebniczek NMP
koniec XX w. - teren ten stał się własnością Ośrodka Opiekuńczo - Wychowawczego Caritas Archidiecezji Przemyskiej. Dwór został odremontowany, wybudowano też kościół
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT Relikty zamku / Ośrodek Caritas - Zboiska 33
CZAS Oglądnięcie terenu zamkowego zajmuje ok. 15 minut.
WSTĘP Wolny.
Położenie i dojazd
Południowa część woj. podkarpackiego. 7 km na południowy zachód od Sanoka. Zobacz na mapie.
Należy kierować się w stronę kościoła, na zachodzie wsi.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N49.511147017073°, E22.111523208273°
format DM (stopnie, minuty): 49° 30.66882102438'N, 22° 6.69139249638'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 30' 40.13''N, 22° 06' 41.48''E
Bibliografia
Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Proksa Michał - Budownictwo obronno-rezydencjonalne ziemi przemyskiej i sanockiej
Fotogaleria
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane: latem 2001
Noclegi
Sanok - Hotel "Turysta", ul. Jagiellońska 12, tel. (013) 463 09 22
Sanok - Internat Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, ul. Konarskiego 10, tel. (013) 463 09 25
Sanok - Hotel Pod 3 Różami - ul. Jagiellońska 13, tel. (013) 46 309 22
Sanok - Dom Turysty, ul. Mickiewicza 29, tel. (013) 463 14 39, 463 10 13
Ludzie nie wierzcie w bajki ze tunele mają po kilka kilometrów. Owszem były w zamkach i nie tylko ale wychodziły tylko poza mury, na kilkanaście metrów
Re: Zamek w Zboiskach Autor: prawnik Data: 2010-03-07 13:57:59
Przydałby się moderator. Sam czytałem o jednej takiej historii (opisanej przez właściciela strony internetowej) w której jakiś niedojrzały dzieciak wypisywał na stronie obraźliwe rzeczy o różnych ludziach (w tym o właścicielu). Sprawa trafiła do policji i prokuratury. Gówniarza znaleźli po 2 tygodniach i rodzice mieli problemy (synek nieletni), ale nauczkę będzie miał na całe życie. Kara była 25000 złotych. Więc kieruję tutaj słowa w kierunku takich "ludzi" jak Andrzej - nie jesteś dziecko anonimowy w internecie.
Re: Zamek w Zboiskach Autor: Anonim Data: 2008-07-14 15:32:17
zgadzm się z tom wypowiedziom ruwnierz byłem w zboiskach ludzie som mili uczyni spokojnie nastawienie chentnie opowiadajom lubiom pokazywać zabytki opowiadajonc i to nikt niechce pieniędzy zza to
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).