Zamek Złocieniec

Złocieniec
Zamek rycerski  przebudowany w pałac





Ocena zabytku


Możesz ocenić:
Złocieniec (woj. zachodniopomorskie) - Gotycki zamek rycerski, rozbudowany i przebudowany w pałac (zniszczony)

Ocena obecnej atrakcyjności obiektu
3 stars
Średnia ocena: 2.8 na 5. Głosów: 41

       
    
 
Ocena nastawienia do turystów na terenie obiektu
3.5 stars
Średnia ocena: 3.5 na 5. Głosów: 30

       
    
 


Opis i stan obecny


Zamek w Złocieńcu czy też Falkenburgu, bo taką nazwę nosiło miasto do 1945 r., stał na skarpie na lewym brzegu Drawy, w północno-zachodnim krańcu miasta. Obecnie zostały po nim na niewielkim wzgórzu tylko nikłe fragmenty murów pośród krzaków, jedna dostępna piwnica i zapewne kilka zasypanych oraz resztki parku z piękną aleją grabową. Ruiny znajdują się w sąsiedztwie osiedla mieszkalnego z blokami.
Obiekt miał regularny kształt na planie kwadratu o boku 36 m, a od miasta oddzielony był fosą, która łączyła dwa brzegi rzeki Drawy. Złocieniec również posiadał fortyfikacje z murami, fosą i drugą rzeką Wąsową od południa, wiec warownia była dobrze chroniona.
Najpierw zamek tworzyły dwa skromne budynki wieżowe umieszczone przy murze obwodowym, być może w narożniku południowo zachodnim. Szybko jednak na dziedzińcu stanęły dwa duże piętrowe skrzydła mieszkalne, leżące naprzeciw siebie. Najpierw północno-wschodnie, potem południowo-zachodnie. Przy odbudowie po zniszczeniach wojennych skrzydło północno-wschodnie jeszcze podwyższono. Wjazd prowadził od północnego-zachodu. Tam też w kolejnym etapie rozbudowy wzniesiono ok. 20-metrową wieżę. W II połowie XVI wieku, okresie świetności zamku, zyskał on cechy renesansowe, a na przełomie XVII wieku dokonano modernizacji, po których budowla była lepiej skomunikowana z miastem - wybudowano bramę w murze południowo-wschodnim.
XVIII stulecie to likwidacja funkcji obronnych, murów, wieży, wyburzenie skrzydła południowo-zachodniego, możemy wtedy mówić już o "pałacu złocienieckim". Wartością dodaną z tego okresu jest rozległy Park Zamkowy założony za Drawą. Dziś jest to Park Miejski zwany tez Parkiem Żubra (nazwa pochodzi od nazwiska powojennego zarządcy, a nie zwierza). Wcześniej była to wyłączna własność właścicieli pałacu i mieszkańcy Złocieńca do 1945 nie mieli tam prawa wstępu.
Od początku XX wieku pałac ponownie posiadał wieżę od frontu, choć w innym miejscu niż ta z XV wieku. Mimo poważnych zniszczeń wojennych budowla przetrwała, nadal była okazała, a z obronnych reliktów zachowała się fosa. Niestety w latach 70-tych stała się rzecz niepojęta - rozkazano zetrzeć ja z powierzchni ziemi. Decyzją komunistycznych władz wysadzono pałac w powietrze, a fosy zasypano. Nie udało mi się znaleźć szczegółów kto za tym stał, ale aby zadośćuczynić sprawiedliwości powinno się wysadzić w powietrze domy bolszewickich kretynów, którzy doprowadzili do zniszczenia cennego zabytku.
Na szczęście teren zamku nie został zabudowany i wciąż istnieje nadzieja na odkopanie i rewitalizację zamkowych piwnic.

Litografia z pałacem w 1860
Tak wyglądał pałac w Złocieńcu do początku XX wieku. Litografia J. Erbe wydana przez Alexandra Dunckera w 1860 r.


Pałac po 1906 r.
Pałac Złocieniec z wysoką wieżą po przebudowie zakończonej w 1906 r.



Zdjęcie lidar Złocieńca
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu zamkowego w Złocieńcu. 1 - wzgórze zamkowe, 2 - rzeka Drawa, 3 - mokradła, 4 - grobla, 5 - Park Zamkowy (Żubra)


Plany i rekonstrukcje


Plan zamku
Plan zamku Złocieniec wg Z. Radackiego. Na czarno piwnice zamkowe i nałożone na nie mury późniejszego pałacu. 1 - Frontowa wieża z 1906 roku.
Źródło: Leksykon Zamków w Polsce, L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Arkady 2002


Plan i rozwarstwienie
Modyfikacja tego samego planu, aby uwypuklić elementy zamku w XVI wieku. 1 - wieża z XV wieku, 2 - główne skrzydło północno-wschodnie 12x36m, 3 - skrzydło południowo-zachodnie 15,4x36 m, 4 - gotycka piwnica o wymiarach 15x10 m. hipotetycznie nad nią mogły stać dwie pierwotne wieże mieszkalne (wg opisu 7,5x10 m każda postawione równolegle do siebie) braci Wedel, 5 - brama, 6 - dziedziniec

Plan budynku zamkowego
Budynek północno-wschodni po rozbudowie o 3 kondygnację wg Z. Radackiego

Złocieniec na mapie z XIX w.
Mapa Złocieńca z XIX stulecia. Zaznaczono pałac, powyżej, za Drawą widać ogromny Park Zamkowy.

Rekonstrukcja zamku
Próba rekonstrukcji Złocieńca w XIV/XV wieku wg Paul von Nießena. Przetłumaczono najważniejsze niemieckie nazwy.


Historia, wydarzenia

Powrót na górę strony

Zamek został wzniesiony na początku XIV wieku z inicjatywy brandenburskiego feudała Ludolfa von Wedela z Krępcewa. Budowa była kontynuowana przez jego synów. Wcześniej na tym miejscu stała brandenburska strażnica.
Zamek zbudowany był na planie kwadratu o boku 36 m z bramą od płn.-zach. Całość otaczał mur obwodowy o grubości murów 2,1 m i fosa łącząca 2 brzegi Drawy. Ponieważ budowla miała pomieścić 2 właścicieli postawiono równolegle 2 wieże mieszkalne o wymiarach ok. 10 x 7,5 m dla dwóch braci Wedelów: Ludka i Hassa. Wspólnie mieszkali oni tu do 1338 roku.

Złocieniec na panoramie z 1652
Panorama miasta Złocieniec z zamkiem po lewej, pokolorowany miedzioryt Meriana z 1652 r. Poniżej powiększenie zamku. W pobliżu zamku widać młyn.
Rekonstrukcja lub stary widok zamku zlocieniec

punktor XIV w. - dla miasta Falkenburg i zamku były to niespokojne czasy. Najeżdżały go różne wojska, przechodził pod zwierzchność kilku krajów
punktor 1317 r. - dokument mówi o mieście Falkenburg z zamkiem. Obiekt został przekazany w zastaw biskupowi kamieńskiemu na 14 lat
punktor 1326 r. - wojska litewsko-polskie zniszczyły warownię. Kilka lat później to samo uczyniły oddziały księcia pomorskiego Barnima III
punktor ok. 1330 r. - zamek Złocieniec stał się własnością synów Ludolfa - Hasso i Ludka von Wedel. Nastąpiła jego odbudowa i podział pomiędzy braci. Postawiono wspomniane dwie wieże mieszkalne
punktor 1364 r . - Wedelowie uznali zwierzchność króla polskiego. Zamek wzbogacił się o północno-wschodnie skrzydło wykorzystywane w celach mieszkalnych. Był to piętrowy budynek w wymiarach 12×36 metrów i wysokości ok. 12 metrów z 2 wykuszami

Panorama Złocieńca z 1710
Fragment panoramy miasta z zamkiem Złocieniec po lewej, miedzioryt D. Petzolda z 1710 r. Poniżej powiększenie zamku. Widać zmiany w jego wyglądzie w porównaniu do poprzedniego miedziorytu, nie jest już tak okazały
Powiększenie zamku
ozdoba
Więzienie dla wrogów Polski
W końcu XIV wieku władcą części Pomorza ze Złocieńcem był książę słupski Warcisław VII, sojusznik Krzyżaków. Gdy nastąpiła eskalacja konfliktu z Polską, zmienił on jednak front. Bardzo głośnym echem odbił się napad jego ludzi w okolicy Sławna na księcia Geldrii (prowincja holenderska), który wraz z 40-osobowym oddziałem zmierzał na pomoc Krzyżakom. Europa zawrzała, ale Warcisław nie przejął się tym zbytnio i po doszczętnym obrabowaniu przybyszów, uwięził ich na zamku w Złocieńcu. Domniemuje się, że działał w ścisłym porozumieniu z Władysławem Jagiełłą, bo w napadzie brał udział Maciej Borek (Borkowic), późniejszy wierny sługa króla.

punktor 1370 r. - miasto z powrotem przejęli Brandenburczycy
punktor 1389 r. - zamek i miasto zostały zajęte, złupione i zniszczone przez Krzyżaków. Odbudowa nastąpiła bardzo szybko, przy okazji podwyższono północno-wschodni budynek o trzecią kondygnację przeznaczoną do celów magazynowo-obronnych. Umieszczono w niej ganek obronny i otwory strzelnicze oraz trzeci wykusz latrynowy
ozdoba
Najazd Krzyżaków
Przyczyną najazdu Krzyżaków na Złocieniec w 1389 roku był fakt sprzedania przez von Wedelów 1/4 zamku rycerzowi Eckhardowi von dem Wolde, sprzymierzeńcowi Polski. Była to zemsta za napad pod Sławnem jakiego dokonał von dem Wolde na 40-osobowy orszak mistrza krzyżackiego Wilhelma z Geldrii, którego porwał i uwięził w zamku złocienieckim. Zakon interweniował dyplomatycznie w sprawie uwolnienia swojego mistrza, ale gdy to nie odniosło skutku najechał miasto i po 3-dniowym oblężeniu zdobył i złupił je wraz zamkiem.

punktor 1402 r. - Krzyżacy oficjalnie kupili Złocieniec, jednak Wedelowie nadal nim zarządzali
punktor 1450 r. - nowym właścicielem części zamku został Henryk von Borke zwany "Czarnym Rycerzem". Kosztem dziedzińca i połączenia obu domów wieżowych powstało wtedy mieszkalne skrzydło płd.-zach. o wymiarach 15,4 x 36 m. W murach obwodowych przebito okna. Nową wieżę o wysokości ok. 20 m wzniesiono koło bramy, w północno-zachodniej części budowli
punktor ok. 1518 r. - po wykupieniu pozostałej części warowni jej pełnym właścicielem został ród von Borke.
punktor II poł. XVI w. - całe założenie zamkowe zmodernizowano w stylu renesansowym
punktor przełom XVI i XVII w. - utworzono nowy wjazd od strony miasta w skrzydle płd.-wsch., zmieniono zwieńczenie wieży, wygląd elewacji i wnętrz
punktor II poł. XVII w. - zmarł ostatni męski przedstawiciel von Borków - Heinrich Philip. Zamek Złocieniec przejęła jego żona, a następnie siostry
punktor lata 1704-1745 - całkowicie przebudowano zamek na nowy pałac. Zlikwidowano m.in. skrzydło południowo-zachodnie, wieżę, mur obwodowy. Gotyckie mury przetrwały poniżej poziomu dziedzińca i w części skrzydła północnego. Wzniesiono nowe skrzydła mieszkalne i wieżę, nie były one już w jakikolwiek sposób związane ze starym układem zamkowym
punktor lata 1898-1906 - kolejną przebudowę pałacu Złocieniec, któremu nadano formy eklektyczne przeprowadził ostatni właściciel major Kurt von Griesheim
punktor 1945 r. - podczas wojny pałac został poważnie uszkodzony
punktor lata 1967-1968 - przeprowadzono gruntowne badania archeologiczne. Na dziedzińcu odsłonięto m.in. stare mury obwodowe
punktor 1976 r. - zrujnowaną rezydencję w Złocieńcu wysadzono w powietrze, zasypano też fosę oddzielającą go od miasta

Stary widok pałacu
Pałac Złocieniec pod koniec XIX wieku. Jeszcze przed przebudową




Pocztówka ze Złocieńca z XX w.
Pocztówka z ok. 1910 roku z widokiem kościoła i pałacu w Złocieńcu. Widok z Parku Zamkowego (dziś Park Żubra)



Informacje praktyczne


ADRES I KONTAKT
punktorbrak

CZAS
punktor Oglądnięcie wzgórza zamkowego zajmuje ok. 15 minut. Park Zamkowy to miejsce na dłuższy spacer.

WSTĘP
punktor Wolny.


Pocztówka przedwojenna
Przedwojenna pocztówka z wjazdem do pałacu



Położenie i dojazd


Centralna cześć woj. zachodniopomorskiego. 60 km. na południowy zachód od Szczecinka, 55 km na północny zachód od Wałcza. Zobacz na mapie.
Resztki zamku znajdują się przy drodze na Czaplinek. Jadąc od strony Szczecina - za kościołem w dół, przed mostem po prawej stronie

GPS
Współrzędne geograficzne:

Otwórz w:  Google Maps,  Bing Maps,  Openstreet Maps
format D (stopnie):   N53.535682° E16.006779°  
format DM (stopnie, minuty):   53° 32.14092'N 16° 0.40674'E
format DMS (stopnie, minuty, sekundy):   53° 32' 08.46''N 16° 00' 24.40''E 

Pałac przed wysadzeniem
Widok fasady zrujnowanego pałacu Złocieniec w latach 70-tych XX wieku, niedługo przed wysadzeniem w powietrze

Pałac przed wysadzeniem 2
Widok elewacji północnej w tym samym okresie
Źródło: Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego. Zbigniew Radacki, PWN 1976


Bibliografia



punktor Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
punktor Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
punktor Radacki Zbigniew - Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego

Pocztówka z zamkiem
Przedwojenna pocztówka z pałacem Złocieniec i wieżą z 1906 roku


Galeria zdjęć


Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.

Złocieniec - Widok na wzgórze zamkowe od strony drogi Złocieniec - Piwnica Złocieniec - Mury zamkowe Złocieniec - Porośnięte mury Złocieniec - Takich widoków muru pośród trawy jest wiele Złocieniec - Mury w trawie Złocieniec - Zbliżenie na resztki murów Złocieniec - Tu widać jakiś narożnik Złocieniec - Kawałek wzgórza zamkowego z widocznymi murami wystającymi z ziemi
Zdjęcia wykonane: latem 2003

Rekonstrukcja lub stary widok zamku zlocieniec
Przedwojenne zdjęcie lotnicze Złocieńca. Widać pałac



Noclegi


punktor Złocieniec - Hotel Omega - ul. Czapliniecka 3, tel. (094) 36 70 800
punktor Wąsosz k. Złocieńca - Ośrodek Wypocz. "Bukowy Dworek", tel. (094) 367 15 05 gsm 606 216 212
punktor Gronowo - Grażyna i Lech Maćkowiak, Gronowo 3, tel. (094) 361 54 10, gsm. 602 72 60 66
punktor Dołgie - Mroczek Urszula, tel. (094) 361 54 49

Miniforum

Powrót na górę

Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.

Ostatnie wpisy

  • Wieża       Autor:  barbara       Data:  2021-11-13 09:25:46
    Bawiliśmy się w zamku lata 50-te ub. wieku. Wchodziliśmy po szerokich schodach (film polski nie pamiętam tytułu) do ogromnej sali z kominkiem na wprost wejścia. Na ścianach były piękne tapety. Pamiętam okrągły pokój - jako 11-12-letnia dziewczynka zachwycałam się pozostałym po wojnie pięknem. Dalej do góry, wyżej. Tam były piękne, okrągłe, ażurowe metalowe schody na WIEŻĘ. Zgodnie, a było nas zawsze kilkoro przeciskaliśmy się w kolejności do okienka w WIEŻY by zobaczyć z góry panoramę miasteczka. WIDOK NIEZAPOMNIANY! Pamiętam do dziś szczegóły. W latach 70-tych dowiedziałam się od brata , że zamek został wysadzony przez wojsko z BudOwa na rOzkaz władz partyjnych w Drawsku!!!
  • Re: DUŻO EMOCJI       Autor:  Anonim      Data:  2020-05-21 01:07:10
    To jest bardzo ciekawy temat!historia Złocieńca i rodowód miasta! Pnieszkodój prondu bo są jneszcze piwnice i czas aby ktoś wreszcie je odgruzował i zagospodarował.Wysa­dzali górne partie zamku.Znam temat bo to widziałem.
  • Ruiny Zamku w Złocieńcu       Autor:  Sławomir Kapuściński      Data:  2018-07-20 02:21:12
    Na tablicy informacyjnej u podnóża ruin zamku brak wpisu kto wysadził zamek 1970 roku.Jest to zakłamanie historii.Widać komuniści dalej mają duże wpływy w Złocieńcu.Piwnice nie zabezpieczone, sterty śmieci.Po prostu totalna porażka i czym się tu chwalić.Widać gołym okiem brak gospodarza.





Powót do strony startowej
Powrót do strony startowej

(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.