Pomimo badań prowadzonych przed II wojną światową przez T. Sulimirskiego i C. Blajdy, jak i w latach 50-tych przez A. Żakiego nie udało się odnaleźć murowanych śladów po zameczku rycerskim w Starym Żmigrodzie.
Obiekt położony był na prawym brzegu Wisłoki, na wzgórzu Zamczysko, a sam szczyt ludność nazywa Kasztelem. Przypuszcza się, że w całości albo w większej części był drewniany. Walory obronne samego wzgórza powiększono o fosę, z której ziemię wykorzystano na podwyższenie majdanu i 3 linie wałów. Do dzisiaj można zobaczyć te ziemne umocnienia. Fosa ma 2 m głębokości i 25-30 m szerokości. Majdan grodziska posiada wymiary ok. 30 x 48 m i wysokość 8 m.
Od strony zachodniej można dostrzec dodatkowe nasypy ziemne, być może są to wały odcinające zamek właściwy od podzamcza.
Obecnie całość porasta las.
Na terenie grodziska znaleziono ułamki średniowiecznej ceramiki, żelazne ostrogi, wagę szalkową z brązu i groty bełtów. Znajdują się one w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Ostrogi z Zamczyska w Starym Żmigrodzie. Fot. A. Susuł z "Militaria ze Starego Żmigrodu" R. Liwocha
Pochodzenie nazwy
Nazwa Żmigród może wywodzić się od określenia "zwinigrod" czyli "dzwoniący gród". W sytuacji zagrożenia np. najazdu wroga dzwoniono na mieszkańców grodu i podgrodzia, aby schronili się za umocnieniami.
Inna interpretacja to "gród żmija", czyli siedlisko jakiegoś stwora, smoka.
Lokalne podanie mówi o wielkiej żmii, która mieszkała w drzewie na górze nad Wisłoką. Próbowano zniszczyć jej gniazdo, bo samego węża nie odważyłby się tknąć nikt. Bezskutecznie, bo nagle zawsze pojawiało się sporo innych węży przyzwanych przez wielką żmiję i ludzie uciekali. Od tego gada właśnie miała powstać nazwa grodu.
Plany i rekonstrukcje
Plan schematyczny Zamczyska w Starym Żmigrodzie wg A. Kunysza. 1 - majdan, 2 - fosa, 3 - wały
Historia, wydarzenia
Wieś istniała już w XIV w. i była własnością królewską. Następnie przeszła w ręce rodu Bogoriów i to jego przedstawiciel - wojewoda sandomierski Wojciech wzniósł niewielki zamek w końcu XIII w. Po nim drewnianą warownię odziedziczył syn Jakub Bogoria, a następnie przeszła w ręce rodu Lisów.
Obiekt jest wzmiankowany w dokumencie z 1409 r.
Z innych zachowanych źródeł wiadomo, że był użytkowany tylko w XIV i XV wieku.
W XV wieku mieszkali tu Jan i Krzesław z Wojczy oraz Jan Stadnicki. W 1474 r. zameczek został najechany przez króla Węgier Macieja Korwina i zniszczony. W końcu XV miejsce po nim jest już nazywane grodziskiem. Od 1581 r. właścicielami Żmigrodu był Mikołaj Stadnicki, a następnie Wiśniowieccy i Radziwiłłowie, ale za ich panowania zamek Żmigród już dawno nie istniał.
W 2017 roku dzięki Towarzystwu Miłośników Nowego Żmigrodu ustawiono drogowskazy do Zamczyska, a na samym grodzisku stanęła tablica informacyjna.
Zdjęcie z lotniczego skanowania laserowego terenu Zamczyska w Starym Żmigrodzie
Informacje praktyczne
ADRES I KONTAKT brak
CZAS Z drogi wojewódzkiej 993 do przejścia jest ok. 1 km, czyli 15-20 minut. Oglądnięcie grodziska zajmuje ok. 15 minut.
WSTĘP Wolny.
Położenie i dojazd
Zachodnia część woj. podkarpackiego. 20 km na południe od Jasła. Zobacz na mapie.
Zamek stał na jednym ze wzgórz w paśmie wzniesień o nazwie Zamczysko. Od 2017 roku można tam trafić dużo łatwiej za sprawą znaków rozpoczynających się już przy drodze wojewódzkiej Nowy Żmigród - Dukla.
Współrzędne geograficzne:
Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps
format D (stopnie): N49.575392600971° E21.542845651454°
format DM (stopnie, minuty): 49° 34.52355605826'N 21° 32.57073908724'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 34' 31.41''N 21° 32' 34.24''E
Bibliografia
Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
Guerquin Bohdan - Zamki w Polsce
Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan - Leksykon zamków w Polsce
Leńczyk Gabriel - Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski
Marszałek Juliusz - Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach
Kunysz Antoni - Grodziska w województwie rzeszowskim
Galeria zdjęć
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Zdjęcia wykonane wiosną 2003 przez Grzegorza Karczmarczyka
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza.
Ostatnie wpisy
Re: stary żmigród Autor: tomek Data: 2010-05-22 07:57:40
Tak jak mówi daniel, zamek najprawdopodobniej istniał w XII w, a nawet wczesniej, poniewaz po najazdach tatarskich na południowie granice polski(XIII w)brakuje wzmianki o warowni w Starym Żmigrodzie. Gród zostal spalony podczas jednego z najazdów tatarskich, świadczy o tym znaleziona strzała tatarska w pobliżu obwarowań.
Re: stary żmigród Autor: Roman Żmigrodzki 52 lata Data: 2009-07-05 19:47:07
Proszę Państwa, Znam historię rodziny do I wojny SW. Moja rodzina dysponowała duzym majątkiem w Nowotańcu k.Sanoka prawdopodobnie z wczesniejszego podziału ziem .Czy w Żmigrodzie jest tam jakaś wzmianka o Żmigrodzkich?
Roman
Re: :)Drzewo genealogiczne Autor: Roman Żmigrodzki 52 lata Data: 2009-07-05 19:42:05
Szanowna Pani,
Jestem z Żmigrodzkich ze Królickich i Zabłotnych.Moja rodzina pochodzi z Nowotanca między Sanokiem i Krosnem.
Stworzyłem drzewo. Natowmist byli też żmigrodzcy z Poznańskiego.
Roman
(c) 2001-2024 bd - Kontakt - Polityka Prywatności Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów.
Wykryto blokadę reklam :-(
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis historyczno-krajoznawczy. Nie finansuje nas żadna firma ani instytucja. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz nasze dalsze funkcjonowanie i aktualizację informacji.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
brak
Gosztyła Marek, Proksa Michał - Zamki Polski południowo-wschodniej
