ZamkoMania - Polskie zamki i dwory obronne (zamkomania.pl) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||||||||||||||||||||||
Możesz ocenić: Graboszyce (woj. małopolskie) - Szlachecki dwór obronny
Mocno zrujnowany dwór obronny w Graboszycach stoi pośród drzew, tuż przy głównej drodze. Otoczony jest suchą fosą, w której znajdują się dwa wejścia do podziemnych korytarzy zawalonych w latach 60-tych.
Wg badaczy fosa była sucha od początku. Obronność zapewniały niezachowane fortyfikacje ziemne oraz 4 niewielkie narożne bastiony. Wjazd prowadził przez most, na którym pierwotnie znajdowało się 6 waz klasycystycznych i portal wejściowy. Jest też drugie wejście z tyłu, ale znacznie późniejsze. Niestety do środka nie można wejść. Obiekt jest otynkowany, ma dwie kondygnacje naziemne i dwie podziemne. Zbudowano go na planie prostokąta z dwoma ryzalitami (wysuniętymi częściami) na dłuższych bokach. Dwór ma bardzo surowy wygląd, poza wspomnianym portalem jedynie okna posiadają renesansowe obramowania. Dopiero wnętrza ukazują stylowy wystrój: różnego rodzaju sklepienia kolebkowe, zdobienia stiukowe, polichromie ścienne. Przy dworze graboszyckim znajdował się park krajobrazowy, w którym później postawiono kilka budynków gospodarczych: spichlerz, rządcówka (zarządówka) itp. Dziś poza jednym są one kompletnie zrujnowane. Po prawej stronie od wejścia widać zaczątki jakichś prac, przerwanych chyba przez zimę. Być może więc zameczek w Graboszycach nie jest jeszcze skazany na zagładę. Aktualizacja. Dwór wygląda już całkiem inaczej. Jest po remoncie. Ściany zostały otynkowane i pomalowane na biało.
![]() Rzut przyziemia dworu w fazie I – rekonstrukcja - XV/XVI wiek oraz rzut parteru dworu w fazie II – rekonstrukcja - 1575 r. ![]() Austriacka mapa z XVIII wieku z terenem dworskim w Graboszycach
Obecny dwór obronny w Graboszycach postawił Dziwisz Brandys herbu Radwan ok. 1575 r., dworzaninem i sekretarz króla Zygmunta Augusta, a potem Henryka Walezego i Stefana Batorego.
Hipotezy, iż wcześniej stał tu mały gotycki zamek zostały w pewnym stopniu potwierdzone niedawno przez archeologów. Graboszyce są starą wsią, pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1253 r. jako własność klasztoru Benedyktynek ze Staniątek.
Początkowo dwór posiadał cechy renesansowe, w tym attykę, a obronę prócz fosy zapewniały strzelnice na parterze, ale jego dzisiejszy wygląd niewiele odbiega od pierwotnego. W 1626 r. Piotr Brandys (syn Dziwisza) sprzedał dwór Janowi Cichockiemu z Wojsławic. Musiał on ucierpieć podczas jakichś walk, bo stan określany jest jako zrujnowany. Potem należał do Porębskich, Gronowskich, Zakrzowskich i Russockich. Około połowy XVIII w. za sprawą Russockich został przebudowany w stylu barokowym, m.in. wykonano wtedy dach łamany, usuwając attykę, zmieniono wystrój wnętrz. Kolejna zmiany miały miejsce w XIX w., kiedy właścicielem był hrabia Stanisław Sołtyk z Kurozwęk. Wykonano gruntowny remont, przebudowano klatkę schodową, nad fosą powstał nowy most, postawiono budynek rządcówki, obok innych budynków gospodarczych od strony południowej i wschodniej, założono park krajobrazy. W tym okresie obronny charakter budowli został zatarty. W 1850 r. właścicielem był Vinzenz Zwilling, potem baronowska rodzina Butfeldów Od 1864 do 1945 roku roku właścicielami była rodzina Chrząszczów. Stan dworu został nadszarpnięty w czasie II wojny św., a majątek Chrząszczów skonfiskowany. Jednak ostatni właściciel Ludwik Chrząszcz mieszkał jeszcze do 1948 r. w budynku rządcówki. Potem zabytek był dewastowany. Jedyne co zrobiono w okresie PRL to położenie nowego dachu. Zarządzały nimi takie instytucje jak Nadleśnictwo Państwowe Andrychów, Gromadzka Rada Narodowa w Zatorze, która sprzedawała w zabytku nawozy sztuczne, Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Tychach. W pewnym momencie władze gminne osiedliły we dworze cyganów, którzy rozpalali w środku ogniska i spalili wszystkie drewniane elementy jak zabytkowe parkiety, boazerie, drzwi, meble. Wycinali też zabytkowe drzewa z parku. Podczas badań archeologicznych w 1976 r. odkryto fundamenty narożnych przybudówek. Uznano je za fundamenty pod alkierze. Późniejsze badania z XXI wieku wykonane przez S. Dryję i S. Sławińskiego wykazały jednak, że dwór nigdy nie miał alkierzy, a fundamenty są dziełami obronnymi w typie bastionów. Nie miały one połączenia z wnętrzem dworu i tylko jeden był podpiwniczony. Powstały one podczas budowy dworu w 1575 r. lub nieco później. W 2002 r. całkowicie zrujnowany dwór został kupiony przez osobę prywatną. Po odbudowie zabytek miał mieścić wystawy, salę teatralną, konferencyjną oraz hotel. Po wykonaniu badań archeologicznych i prac przy dworze (w sumie kosztem 2 mln zł), właściciel nie wytrzymał zmagań z biurokracją i w 2014 r. odsprzedał obiekt tuż przed tym jak przyznano mu dofinansowanie. Przeprowadzono prace archeologiczne doprowadziły m.in. do okrycia od strony południowej fragmentu mostu z pierwszej połowy XIX w. Prace remontowe kontynuował więc nowy właściciel z pobliskiego ośrodka wypoczynkowego Karpik. W 2018 roku cały budynek został otynkowany i pomalowany, posiada nowy dach. ![]() Dwór Graboszyce na litografii z 1. połowy XIX w.
ADRES I KONTAKT
![]() CZAS ![]() WSTĘP ![]()
Zachodnia część woj. małopolskiego. 7 km na północ od Wadowic, 20 km na południowy wschód od Oświęcimia. Zobacz na mapie.
Dwór stoi przy głównej drodze Zator - Wadowice. Jadąc samochodem można zaparkować pod samym dworem. ![]() Współrzędne geograficzne: Otwórz w: Google Maps, Bing Maps, Openstreet Maps format D (stopnie): N49.948307°, E19.449567° format DM (stopnie, minuty): 49° 56.89842'N, 19° 26.97402'E format DMS (stopnie, minuty, sekundy): 49° 56' 53.91''N, 19° 26' 58.44''E
![]() ![]()
Klikając w zdjęcie otrzymasz jego powiększenie w nowym oknie. Okno to można zamknąć kliknięciem w dowolny punkt POZA zdjęciem.
Lancia Pana Dziedzica - podcast o dworze w Graboszycach
![]() ![]() ![]() ![]()
Proponujemy wyszukanie noclegu w opisywanej miejscowości lub jej okolicy w serwisach noclegowych.
Oferty cenowe online są zwykle atrakcyjniejsze niż rezerwacje telefoniczne!
Zapraszam do przesyłania swoich wypowiedzi i komentarzy odnośnie opisywanego zamku. Ukazują się one na stronie od razu po wpisaniu do formularza. Ostatnie wpisy
![]() Powrót do strony startowej
(c) 2001-2023 bd - Kontakt - Polityka Prywatności
Wszelkie prawa do własnych zdjęć i tekstów zastrzeżone, nie mogą być one wykorzystywane bez mojej zgody. Nie udzielam pozwolenia na kopiowanie opisów. |
ZamkoMania.pl to prywatny, niezależny serwis. Pozwalając na wyświetlenie paru nienarzucających się reklam wspierasz jego dalsze funkcjonowanie.
Dlatego prosimy o wyłączenie blokowania reklam na tej stronie (instrukcja jak to zrobić w: AdBlock, Adblock Plus, Ghostery, uBlock Origin).
Odśwież stronę